ENGLISH VERSION



Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska
Katalog obiektów --> Mazowsze
BORKI
Poprzednia miejscowość Previous village
Objaśnienia
Mapa powiatu

gm. Gąbin, pow. płocki, woj. mazowieckie

(Holendry Borkowscy - Lustracja - 1789, Borke - Mapa Gilly-Crona - 1796, Borki - Tabella-1827, Borki Hol. - Mapa Kwatermistrzostwa -1830, Borki Holendry - Mapa Chrzanowskiego - 1848)

Wieś założona przez Holendrów w 1759 r. dzięki osadzeniu ich przez Ignacego Cichockiego (równocześnie z Nowym Troszynem). W 1798 r. powstała w niej niemiecko-ewangelicka szkoła początkowa, do której uczęszczało 38 uczniów. W 1827 r. było tu 25 domów i 230 mieszkańców. W 1880 r. liczba mieszkańców wzrosła do 274. Obszar wsi miał wówczas 513 morgów.

Wieś rzędowa położona wzdłuż linii północny-zachód - południowy-wschód, na wschód od szosy prowadzącej z Dobrzykowa do Słubic. Zabudowa rozciąga się po wschodniej stronie szutrowej drogi, w pobliżu skarpy starorzecza Wisły.

Krajobraz kulturowy związany z osadnictwem holenderskimzachowany w bardzo dobrym stanie - rozłogi pól, sztuczne nasadzenia (wierzby, topole), plecione wiklinowe płoty wokół zabudowań, rowy melioracyjne oraz liczne przykłady tradycyjnej zabudowy.

Wszystkie domy mieszczą pod wspólnym dachem część mieszkalną i gospodarczą, nakryte są wysokimi dwuspadowymi krokwiowo-stolcowymi dachami. Część mieszkalna usytuowana jest od strony wschodniej. Zbudowane są z drewna sosnowego, w konstrukcji wieńcowej, z węgłami łączonymi na rybi ogon z ostatkami lub murowane są z cegły.Wramach niektórych zagród dodatkowo pobudowane są stodoły, w konstrukcji słupowo-ryglowej, oszalowane pionowymi deskami, z wysokimi dachami dwuspadowymi, konstrukcji krokwiowo-jętkowej.

Obiektami tymi są: dom drewniany, nr 5, ok. 1900 r.; dom drewniany, nr 6, koniec XIX w.; stodoła drewniana, nr 8, początek XX w.; stodoła drewniana, nr 10, początek XX w.; dom drewniany, nr 17, koniec XIX w.; dom drewniano-murowany, nr 18, 1939 r.; dom drewniany, nr 19, 1890 r.; dom drewniany, nr 20, koniec XIX w.; dom drewniany, dawna szkoła, nr 21, koniec XIX w.; dom drewniany, koło sklepu, 1890 r.; dom drewniany, nr 25, 1899 r.; dom murowany, nr 26, 1923 r.; dom drewniany, nr 27, początek XX w.; dom murowany, nr 28, 1928 r.; dom murowany, nr 29, początek XX w.; stodoła drewniana, nr 29, początek XX w.

Nr 5 - dom drewniany, z drewna sosnowego, dębowego i topolowego, zbudowany ok. 1900 r. na sztucznie usypanym wzniesieniu. Jeden z najciekawszych budynków w Borkach, znajduje się przy szosie prowadzącej do Nowego Troszyna, po jej południowej stronie, w oddaleniu od wsi. Część mieszkalna zwrócona w stronę północno-wschodnią. ściany dwojakiej konstrukcji - część mieszkalna i obora w konstrukcji zrębowej, z węgłami łączonymi na rybi ogon, z ostatkami, stodoła w konstrukcji słupowo-ryglowej. Wysokie ściany (2,70 m) nakryte wysokim dachem dwuspadowym (4,50 m), krokwiowo-jętkowym (z parą jętek wzmacniających każdą krokiew), pokrytym żytnią słomą. Konstrukcja pułapu (na belkach stropowych) w oborze wsparta na podciągu. Budynek bielony wapnem, zmalowaną farbami olejnymi stolarką okienną i drzwiową. Do szczytu stodoły dostawiona szopa nakryta daszkiem pulpitowym. Układ wnętrz części mieszkalnej dwutraktowy, dwuosiowy, z centralnie umieszczonym tradycyjnym systemem ogniowym z szerokim kominem mieszczącym w przyziemiu tzw. czarną kuchnię. Układ wnętrz części gospodarczej dwutraktowy - od strony podwórza pomieszczenie dla krów i koni, od strony szosy dwa pomieszczenia dla trzody chlewnej i kur. We wnętrzu zachowały się również dwie pary schodów prowadzących na strych jedne z kuchni, drugie z obory. Budynek zachowany w dobrym stanie.

Nr 19 - drewniany, z drewna sosnowego, dębowego i topolowego, zbudowany w 1890 r. Część mieszkalna zwrócona w stronę wschodnią. ściany dwojakiej konstrukcjiczęść mieszkalna i obora w konstrukcji zrębowej, z węgłami łączonymi na rybi ogon, z ostatkami, stodoła w konstrukcji słupowo-ryglowej, wzmocnionej mieczami i zastrzałami, oszalowanej pionowymi deskami. Niskie ściany (ok. 2,20 m) nakryte wysokim dachem dwuspadowym (4,20 m), obniżonym nad oborą i stodołą, krokwiowo-jętkowym (z parą jętek wzmacniających każdą krokiew), pokrytym żytnią słomą i papą. Budynek bielony wapnem (część mieszkalna i obora). Do elewacji południowej dostawiony ganek, nakryty płaskim daszkiem dwuspadowym. Układ wnętrz części mieszkalnej dwutraktowy, dwuosiowy, z ceglano-kaflowym systemem ogniowym umieszczonym asymetrycznie. Wnętrze obory bez stałych podziałów, ze środkowym przejściem. Stanowiska dla zwierząt ograniczone żerdziami. We wnętrzu schody prowadzące na strych. Stodoła jednoklepiskowa, z dużym sąsiekiem do strony zachodniej. Budynek zachowany w dobrym stanie.

Cmentarz-na planie prostokąta, po obu stronach drogi biegnącej przez wieś, na jej zachodnim skraju. Całkowicie porośnięty krzakami oraz okazami starodrzewia, zaniedbany, ze zdewastowanymi nagrobkami. Zachowanych kilkanaście przewróconych, wrośniętych w ziemię nagrobków.


    
Dzieje Gostynina...;
SGKP, t. I, 1880, s. 312.


Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska

Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl