gm. Leoncin, pow. nowodworski, woj. mazowieckie

Wieś Wilków, wzmiankowana w 1420 r. Osadzenie kolonistów holenderskich na jej części sąsiadującej z Wisłą w 2. połowie XVIII w. Król Stanisław August Poniatowski 5 lutego 1778 r. potwierdził założenia kontraktu emfiteutycznego pomiędzy Holendrami a starostą kampinoskim Gutakowskim na założenie wsi na "zaroślach" w Wilkowie.

Wieś rzędowa usytuowana pomiędzy Wisłą a Puszczą Kampinoską, po północnej stronie szosy biegnącej z Nowego Dworu Mazowieckiego do Kamiona.

Krajobraz kulturowy wsi zachowany w dobrym stanie. Rozciąga się ona wzdłuż wału przeciwpowodziowego, po południowej stronie drogi biegnącej wałem, od której odchodzą drogi dojazdowe do poszczególnych gospodarstw, oddalonych od niej 50-150 m. Domy lokowane na sztucznie usypanych wzgórkach wzdłuż linii wschód-zachód. Od strony wschodniej wzgórki obsadzone są topolami i wierzbami. Miedze pól oraz drogi obsadzone wierzbami. Pomiędzy wałem a gospodarstwami stawy gromadzące nadmiar wody opadowej oraz przesiąkającej pod wałem. Liczne przykłady tradycyjnej architektury związanej z osadnictwem holenderskim.

Nr 3 - dom drewniany zbudowany na początku lat 20. XX w., w zachodniej części wsi, po południowej stronie drogi biegnącej przez wieś, w trzybudynkowej zagrodzie (ze stodołą od strony zachodniej i komórką od strony północnej), ogrodzonej płotem sztachetowym oraz plecionym z gałęzi wierzbowych. Budynek postawiony w konstrukcji wieńcowej, z drewna topolowego i dębowego (podwalina), z węgłami łączonymi na rybi ogon, z ostatkami. Niskie ściany nakryte niskim dachem dwuspadowym (2,60 m), krokwiowo-jętkowym, wzmocnionym stolcem, pokrytym eternitem. Budynek pod wspólnym dachem mieści część mieszkalną i oborę. Układ wnętrza części mieszkalnej dwutraktowy, trzyosiowy, z szerokim kominem umieszczonym w centralnej części, z piecem chlebowym w sieni, wędzarnią w kominie, dwoma kuchniami kaflowymi w kuchni i sieni, piec kaflowy w izbie południowo-wschodniej. Obora jednopomieszczeniowa, ze środkowym przejściem. Budynek zachowany w dostatecznym stanie.

Nr 15 - dom drewniany zbudowany na początku lat 20. XX w., w centralnej części wsi, po południowej stronie drogi biegnącej przez wieś, w czterobudynkowej zagrodzie (ze stodołą, szopą i piwnicą od strony zachodniej oraz drewutnią od strony południowej), ogrodzonej płotem sztachetowym oraz plecionym z gałęzi wierzbowych. Budynek postawiony w konstrukcji wieńcowej, z drewna topolowego i dębowego (podwalina), z węgłami łączonymi na rybi ogon, z ostatkami. Niskie ściany (2,20 m) nakryte średnim dachemdwuspadowym (3,50 m), krokwiowo-jętkowym, wzmocnionym stolcem, opartym na ścianie kolankowej, pokrytym eternitem. Budynek pod wspólnym dachem mieści część mieszkalną i oborę. Układ wnętrza części mieszkalnej dwutraktowy, czteroosiowy, z szerokim kominem umieszczonym w centralnej części, z "czarną kuchnią" w sieni, z piecem chlebowym, wędzarnią w kominie, dwoma kuchniami kaflowymi w kuchni i sieni, piec kaflowy w izbie południowo-wschodniej. Obora jednopomieszczeniowa, ze środkowym przejściem. Budynek zachowany w dostatecznym stanie.

Nr 17 - dom drewniany zbudowany na początku lat 20. XX w., w centralnej części wsi, po południowej stronie drogi biegnącej przez wieś, w pięciobudynkowej zagrodzie (ze stodołą od strony zachodniej, szopą i wozownią od strony południowej i oborą od strony północnej), ogrodzonej płotem sztachetowym oraz plecionym z gałęzi wierzbowych. Budynek wąskofrontowy, postawiony w konstrukcji wieńcowej, z drewna topolowego i dębowego (podwalina), z węgłami łączonymi na rybi ogon, z ostatkami. Niskie ściany (2,25 m) nakryte niskim dachem dwuspadowym (2,50 m), krokwiowo-jętkowym, wzmocnionym stolcem, opartym na ścianie kolankowej, pokrytym blachą. Budynek pełni funkcję mieszkalną. Układ wnętrza dwutraktowy, trzyosiowy, z dwoma kominami umieszczonymi symetrycznie, piecem chlebowym, piecem kaflowym i metalową kuchnią. Budynek zachowany w dostatecznym stanie.

Nr 17 - obora postawiona współcześnie z domem, murowana z cegły, nietynkowana, o wysokich ścianach nakrytych dwuspadowym dachem pokrytym blachą, krokwiowo-jętkowym, wzmocnionym stolcem. Wnętrze dwudzielne, z podziałem na stajnię i oborę. Elewacje rozczłonkowane lizenami i gzymsami - cokołowym, międzykondygnacyjnym i schodkowym wieńczącym. Budynek zachowany w dobrym stanie.

Nr 20 - dom drewniany zbudowany w 1924 r., w zachodniej części wsi, po południowej stronie drogi biegnącej przez wieś, w jednobudynkowej zagrodzie, nieogrodzonej. Budynek postawiony w konstrukcji wieńcowej, z drewna topolowego, z węgłami łączonymi na rybi ogon, z ostatkami. Niskie ściany (1,95 m) nakryte niskim dachem dwuspadowym (2,20 m), krokwiowo-jętkowym, pokrytym blachą. Wejście do części mieszkalnej przez ganek słupowo-ryglowy dostawiony do elewacji południowej. Wspólny dach nakrywa część mieszkalną i oborę. Układ wnętrza części mieszkalnej dwutraktowy, dwuosiowy, z centralnie umieszczonym kominem, piecem chlebowym oraz metalową kuchnią. Budynek zachowany w dostatecznym stanie.

Nr 21 - dom drewniany zbudowany w 1929 r., w zachodniej części wsi, po południowej stronie drogi biegnącej przez wieś, w dwubudynkowej zagrodzie (ze stodołą od strony południowo-zachodniej), ogrodzonej płotem sztachetowym oraz plecionym z gałęzi wierzbowych. Budynek postawiony w konstrukcji wieńcowej, z drewna sosnowego i dębowego (podwalina), z węgłami łączonymi na zamek, ozdobnie oszalowany deskami. Wysokie ściany (2,40 m) nakryte średnim dachem dwuspadowym (3,20 m), krokwiowo-jętkowym, wzmocnionym stolcem, opartym na ścianie kolankowej, pokrytym blachą. W kalenicy dachu ozdobny drewniany wywietrznik z obory. W szczycie dachu ozdobne sterczyny. Wspólny dach nakrywa część mieszkalną i oborę. Układ wnętrza części mieszkalnej dwutraktowy, czteroosiowy, z szerokim kominem usytuowanym centralnie, piecem chlebowym, dwoma piecami kaflowymi (w izbie I i izbie III) i dwoma kaflowymi trzonami kuchennymi. Budynek zachowany w dobrym stanie.

Nr 24 - dom drewniany zbudowany w 1934 r., w zachodniej części wsi, usytuowany wzdłuż linii wschód-zachód, po południowej stronie drogi biegnącej przez wieś, w dwubudynkowej zagrodzie (ze stodołą od strony północnej), ogrodzonej płotem sztachetowym oraz plecionym z gałęzi wierzbowych. Budynek postawiony w konstrukcji wieńcowej, z drewna topolowego i dębowego (podwalina), z węgłami łączonymi na zamek, ozdobnie oszalowany deskami. ściany nakryte średnim dachem dwuspadowym (łączna wysokość 6,20 m), krokwiowo-jętkowym, wzmocnionym stolcem, opartym na ścianie kolankowej, pokrytym blachą. W kalenicy dachu ozdobny drewniany wywietrznik z obory. W szczycie dachu ozdobne sterczyny. Wspólny dach nakrywa część mieszkalną i oborę. Układ wnętrza części mieszkalnej dwutraktowy, czteroosiowy, z szerokim kominem usytuowanym centralnie, piecem chlebowym, piecem kaflowym w kuchni i dwoma kaflowymi trzonami kuchennymi. W komorze północnej dwie pary policowych schodów: jedne wiodą do piwnicy, drugie na strych. Budynek zachowany w dobrym stanie.

Cmentarz - w centralnej części wsi, na jej południowym skraju, w pobliżu trzech gospodarstw. Zdewastowany, ale wykarczowany. Zachowało się 13 cementowych, w większości uszkodzonych nagrobków, głównie rodziny Brokop. W najlepszym stanie nagrobek Petera Brokopa, żyjącego w latach 1852-1901.

Budynki nieistniejące:

Nr 16 - dom (wyłącznie mieszkalny) i oboro-stodoła, podpiwniczona, zbudowane na sztucznie usypanym wzniesieniu w 1926 r., w pobliżu wału przeciwpowodziowego, oddzielone od niego stawem wodnym. Dom zbudowany w konstrukcji wieńcowej, z drewna topolowego, nakryty dwuspadowym dachem wspartym na ścianie kolankowej. Stodoła zbudowana w konstrukcji słupowo-ryglowej, oszalowanej deskami, obora w konstrukcji wieńcowej. Obie nakryte wspólnym dachem dwuspadowym. Budynki rozebrane po 1995 r.