gm. Ojrzeń, pow. ciechanowski, woj. mazowieckie

Wieś założona została przez mennonitów wywodzących się z terenu Prus Królewskich, sprowadzonych pomiędzy 1820 a 1842 r. Stanowiła jeden z trzech najwa żniejszych ośrodków mennonickich na Mazowszu. Zbór mennonitów w Woli Wodzyńskiej, notowany po raz pierwszy w 1843 r., był filią zboru w Kazuniu Niemieckim. Mennonici mieszkający we wsi ok. 1854 r. dostali się w krąg oddziaływania gminy baptystów, tzw. Odrodzonego Zboru w Adamowie, wsi odległej od Kicina o ok. 30 km. Na terenie Woli Wodzyńskiej, podobnie jak w Kicinie, działalność misjonarską prowadzili: Peter Ewart i Johan Penner. Wskutek ich działalności wielu mieszkańców przeszło na baptyzm. W latach 1860-1862 działalność misyjną prowadził Fridrich Alf, twórca Kościoła Braterskiego Mennonitów (MBG). Pod wpływem jego oraz współwyznawców coraz częściej mennonici zaczęli zmieniać wiarę i przystępować do Kościoła Braterskiego Mennonitów. Ludność podzieliła się na trzy grupy wyznaniowe. Kościoły baptystów i braci mennonickich (MBG) początkowo nie były uznawane przez władze carskie. Rząd carski uznał baptystów dopiero w 1868 r. Na skutek wprowadzenia przez władze obowiązkowej służby wojskowej prawie wszyscy mennonici i bracia mennoniccy opuszczają wieś i emigrują do Kanady i USA. W Woli Wodzyńskiej pozostała tylko niewielka liczba rodzin mennonickich, natomiast w Kicinie po 1874 r nie było ani jednej. W 1900 r. w Woli Wodzyńskiej mieszkało 8 rodzin mennonickich, które posiadały swój dom modlitwy. Działania wojenne rozpoczęte w roku 1914 doprowadziły do wysiedlenia mieszkańców w głąb Rosji. Wieś na skutek przejścia linii frontu została praktycznie całkowicie zniszczona. Po zakończeniu wojny wróciło do niej niewielu mieszkańców sprzed wysiedlenia. W 1939 r. we wsi mieszkało 17 gospodarzy. Po II wojnie światowej wszyscy niemieckojęzyczni mieszkańcy na skutek ustaleń jałtańskich zmuszeni byli do puszczenia swoich gospodarstw, a ich tereny przydzielone zostały nowym osadnikom.

Wieś rzędowa usytuowana wzdłuż linii północ-południe, po północnej stronie szosy z Płońska do Ciechanowa. Krajobraz kulturowy mocno przekształcony - zachowane jedynie czytelne rozłogi pól i sztucznie nasadzenia. Kilka przykładów tradycyjnej zabudowy związanej z gospodarką holenderską.

Nr 6 - dom murowany zbudowany ok. 1910 r., usytuowany w północnej części wsi, po zachodniej stronie szosy, ok. 100 m od niej, w północnej części dwubudynkowej zagrody (z budynkiem mieszkalno-inwentarskim w zachodniej części siedliska). Stoi w linii wschód-zachód. Gospodarstwo otoczone płotem sztachetowym. Dom pierwotnie pod wspólnym dachem od strony wschodniej mieścił część gospodarczą (oborę), rozebraną po II wojnie światowej. Budynek murowany z cegły (część północna i zachodnia), spojony zaprawą cementowo-wapienną oraz z gliny (część południowa i wschodnia) wymieszanej z sieczką. Wysokie ściany (2,9 m) nakryte wysokim dachem dwuspadowym (3,6 m), krokwiowo-jętkowym, wzmocnionym stolcem, pokrytym azbestem. Układ wnętrza dwutraktowy, dwuosiowy, z centralnie umieszczonym kominem, piecem chlebowym, wędzarnią i trzonem kuchennym (wszystko wykonane z cegły). Budynek zachowany w złym stanie.

Nr 7 - dom murowany zbudowany w 1929 r., usytuowany w północnej części wsi, po zachodniej stronie szosy, ok. 100 m od niej, w północnej części trzybudynkowej zagrody (z budynkiem mieszkalno-inwentarskim w południowej części siedliska, stodołą w zachodniej i chlewem we wschodniej). Stoi w linii wschód-zachód. Gospodarstwo otoczone płotem sztachetowym. Pod wspólnym dachem od strony zachodniej mieści część gospodarczą (oborę). Budynek murowany z gliny wymieszanej z sieczką. Wysokie ściany nakryte wysokim dachem dwuspadowym, krokwiowo-jętkowym, wzmocnionym stolcem, pokrytym słomą. Układ wnętrza dwutraktowy, trzyosiowy, z centralnie umieszczonym kominem, piecem chlebowym, ogrzewaczem i trzonem kuchennym (wszystko wykonane z cegły i gliny). Budynek zachowany w złym stanie.

Nr 8-dom drewniany zbudowany ok. 1920 r., w północnej części wsi, usytuowany wzdłuż linii wschód-zachód, po zachodniej stronie szosy biegnącej przez osadę, w północnej części siedliska, w czterobudynkowej zagrodzie (ze stodołą od strony południowej, chlewem od strony wschodniej, piwnicą od zachodniej), ogrodzonej sztachetowym płotem. Budynek postawiony w konstrukcji ryglowej, z drewna sosnowego, wypełnionej cegłami oraz gliną zmieszaną z sieczką, oszalowany od strony południowej topolowymi deskami. ściany nakryte wysokim dachem dwuspadowym, krokwiowo-jętkowym, wzmocnionym stolcem, pokrytym dachówką ceramiczną. Budynek wyłącznie o funkcji mieszkalnej. Układ wnętrza dwutraktowy, dwuosiowy, z kominem usytuowanym centralnie, trzonem kuchennym i ogrzewaczami. Budynek zachowany w dostatecznym stanie.

Nr 8 - stodoła drewniana zbudowana ok. 1920 r., wykonana z drewna sosnowego, konstrukcji słupowo-ryglowej oszalowanej pionowymi deskami, z dachem krokwiowo-jętkowym, pokrytym żytnią słomą. Wnętrze jednoklepiskowe, dwusąsiekowe. Budynek zachowany w dostatecznym stanie.

Nr 8-piwnica murowana zbudowana w 1923 r., wykonana z cegły i kamienia spojonego zaprawą cementowo-wapienną. Jednopomieszczeniowa, zagłębiona w ziemi. Zachowana w dostatecznym stanie (BK-wszystkie ww. obiekty-Wojciech Marchlewski, 1983).