Start | Wprowadzenie | Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska |
Katalog obiektów --> Żuławy
|
||
|
||
gm. Cedry Wielkie, pow. gdański, woj. pomorskie Do 1945 roku, Giemlitz (Gotha), Gemlitz (Endersch, Schrötter)
Wieś, która w 1292 roku książe gdański Mściwój II dał cystersom pelplińskim, od 1301 r. własność biskupa kujawskiego, w 1592 przekazana jezuitom ze Starych Szkotów w Gdańsku, w. 1807 - 1814 w obrębie posiadłości ziemskich miasta Gdańska w l., w l. 1793- 1807 i 1814 - 1919 skarbu pruskiego. W 1820 r. pośród 411 mieszkańców odnotowany 1 mennonita. w 2 poł. XIXw. areał wsi liczył 3503 mórg, mieszkało 526 osób, stało 32 domy. Układ przestrzenny wsi -ulicowo - placowa, Krajobraz kulturowy wsi zachowany w dobrym stanie, czytelny układ przestrzenny z kościołem katolickim z 1841 r. p.w. Św. Jana Chrzciciela w centrum, widoczne tradycyjne siedliska i podział parcel z liczną współczesną zabudową, zabudowa historyczna (w 1986 r. na 10 tradycyjnych siedliskach na 8 dotrwały historyczne zabudowania), pochodzi z 3 i 4 ćw. XIX w. są to głównie ceglane, parterowe lub półtorakondygnacjowe domy o bogatym detalu ceramicznym - nr 4, 11 dom (zachowany w połowie) i budynki gospodarcze z 1883 r, 12 - plebania, ceramicznych dachach, 2 drewniane - nr 7, 29, jedna zagroda w typie holenderska z k. XIXw nr 42, poza w płd. części wsi znajduje się czynny cmentarz, poza zabudową wsi czytelny rozłóg pól, nie zachował się żaden z 4 domów podcieniowych. Nr 29 - dom usytuowany w płd. - wsch. części wsi, po wsch. stronie drogi, kalenicowo, wzniesiony w 1829 r., na kamiennych fundamentach, drewniany, zrębowy, otynkowany, z węgłami przesłoniętymi deską imitującą boniowanie, z ryglowym szczytem oszalowanym pionowo, ze stolcowo-płatwiową więźbą dachową i ceramicznym, naczółkowym dachu; budynek zachowany w połowie - wielka izba w płd. - zach. narożniku, dwie sienie, biała kuchnia i mały pokój, w wielkiej izbie na stropie dekoracyjna malatura oraz piec z koroną; elewacja szczytowa 3 osiowa, szczyt 2 - osiowy; budynek w stanie ruiny. SGKP, t.II, s. 556; KZSwP, s. 7-9; Lipińska,t.3-poz 5, AG |
Start | Wprowadzenie | Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl |