ENGLISH VERSION



Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska
Katalog obiektów --> Żuławy
NOWA CERKIEW
Poprzednia miejscowość Previous village
Objaśnienia
Mapa powiatu

gm. Ostaszewo, pow. nowodworski, woj. pomorskie

Do 1945 roku Neukirch (Gotha), Neukirche (Endersch, Schrőtter)

Wieś lokowana ok. 1342-45 r. przez wielkiego mistrza Rudolfa Königa na 60 włókach, uposażona została również parafia p.w. Św. Marcina; kościół katolicki zastąpiony został w 1879 nową budowla; w 1631 postawiono pierwszy kościół ewangelicki, zastąpiony w 1838 nowych, ryglowym, który w 1993 r. przeniesiony został do Elbląga. W poł. XIX w. 1820 r. wieś liczyła 360 mieszkańców, w tym 30 mennonitów.

Układ przestrzenny wsi - ulicowo placowa w osi płn. - płd. drogi z Lichnowów do Ostaszewa, z zabudową po zewnętrznej stronie ulic, po zach. stronie znajdowały się większe gospodarstwa. Kościół i cmentarz katolicki znajduj się w płd. części wsi po zach. stronie drogi, cmentarz ewangelicki w płn. części, po stronie wsch..

W krajobrazie kulturowym zachowany w znacznym stopniu, czytelny układ przestrzenny wsi, układ siedlisk i częściowo rozłogi pól. we wsi znajduje się neogotycki kościół katolicki z 1879 r. otoczony czynnym cmentarze, kościół ewangelicki z 1838 r. przeniesiony został do Elbląga, na ewangelickim cmentarzu pozostały jedynie relikty nasadzeń, Historyczną zabudowę mieszkalną tworzą głownie ceglane domu z pocz. XX w., w tym nr 27 z bogatą dekoracją ceramiczną oraz m.in. 4 drewniane domy podcieniowe powstałe od k. XVIII w. po 2 poł. XIXw. w tym jeden silnie przebudowany. Przy domu podcieniowym nr 15/16 zachowane niemal w całości zabudowania gospodarcze z pocz. XX w.

Nr 13 dom podcieniowy wzniesiony w 1820 r. dla Petera Conrada przez Petera Langa, na pocz. XXw. własność Eduarda Pennera, usytuowany w płd. części wsi po wsch. stroni drogi, kalenicowo., drewniany, zrębowy, z węgłami przesłoniętymi deską wyciętą w formę pilastra toskańskiego, z bogato profilowanym gzymsem wieńczącym ścianę, pośrodku 7 - osiowej, symetrycznej elewacji zach., podcień wsparty na 6 słupach z ryglową, wypełnioną cegłami wystawką, o oszalowanej ściance czołowej. Plan o zbliżonych wielkością traktach, z wielką izbą w płd. - zach. narożniku, czarną kuchnią w większej części w trakcie zach., dwudzielną sienią w formie litery L oddzielającą 3 pomieszczenia przy ścianie płn. Budynek o bogatym detalu architektonicznym, zachowane oryginalne płaskorzeźbione drzwi wejściowe
b.n. - dom wzniesiony w 1771 r., przebudowany w 1842 r. własność rodziny Classen usytuowany w środkowej. części wsi, po zach. stronie drogi, w zespole zabudowy gospodarczej, na ceglanej podmurówce, drewniany, zrębowy, o węgłach przesłoniętych deską imitującą boniowanie, od wsch. podcień ryglowy wsparty na 6 kolumnach toskanskich; dach kryty dachówką holenderką; budynek wzniesiony na planie prostokątnym, lekko wyryzalitowanym pośrodku wsch. elewacji przed podcieniem, dwutraktowym, o szerszym trakcie płd., z wielką izbą w płd. wsch. narożniku, czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, dwudzielną sienią zbliżoną w formie litery L oddzielającą pomieszczenia przy ścianie płn. wnętrza przebudowane; elewacja szczytowa płd. 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 4 - osiowy, para okien ujęta ćwierćkolistymi świetlikami, wyżej jedno okno; elewacja płd. 7 - osiowa, z 2 - okienną wystawką i podcieniem na 3 środkowych osiach, z wejściem pośrodku; zachowany bogaty detal architektoniczny.
Nr 13 - dom wzniesiony w 1800 r, własność Fasta usytuowany w płn. części wsi, po wsch. stronie drogi, kalenicowo, drewniany o węgłach przesłoniętych deską, otynkowany, o oszalowanych pionowo szczytach, od zach. ryglowa wystawka wsparta na 6 jońskich kolumnach i ryglowych ściankach; dach kryty dachówką holenderką; budynek wzniesiony na planie dwutraktowym, o zbliżonych wielkością traktach, z wielką izbą w płn. wsch. narożniku, czarną kuchnią pośrodku, dwudzielną sienią zbliżoną w formie do odwróconej litery Z oddzielającą pomieszczenia w płd. partii budynku, z korytarzem prowadzącym do wyjścia w ścianie szczytowej, co może wskazywać, iż pierwotnie dom znajdował się w zagrodzie holenderskiej; obecnie budynek nie istnieje.

    
Schmid, s.195-205; Lipińska t. III, poz.208


Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska

Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl