gm. Gronowo Elbląskie, pow. elbląski, woj. warmińsko - mazurskie

Wieś istniejąca w okresie przedkrzyżackim, lokowana w 1353 r. przez komtura Ortlufa von Trier, w 1414 r. lokowana powtórnie przez komtura Hermana Gransa na prawie chełmińskim, początkowo tworzyły ją dwie osady - Preussische Kőnigsdorf i Neudorf, prawdopodobnie późniejszy przysiółek Drei Hőfe. O związkach z osadnikami holenderskimi może świadczyć nazwisko właściciela niezachowanego domu podcieniowego z 1795 r. - Martina Friese, W 1776 r. odnotowane zostały nazwiskaCornelius, Jantzen, Puls, Penner, Wieb; dwa nazwiska mennonitów z Oleśna widnieją w podpisie petycji z 1868 r.- Jantzena, Rudolfa Ungera.

Układ przestrzenny wsi - owalnica z placem i stawem pośrodku w układzie ukośnym z płn.- zach. na płd.-wsch. Po wsch. stronie znajdowały się 4 gospodarstwa, w tym Martina Friese z parkiem i altaną, po zach. dwa.

Krajobraz kulturowy wsi zniekształcony już przez budowę torów kolejowych w poł. XIXw. po 1945 r. ulegał dalszej degradacji, z istniejących tu do poł. XX w. trzech XVIII - wiecznych domów podcieniowych, ( jeden z 1794 r. należący do Martina Friese) zachował się tylko jeden - nr 27/29, dwa przydomowe parki oraz altanka z bogatą dekoracją malarską wnętrza; w ostatnim dziesięcioleciu została rozebrana długa stodoła zbudowana w k. XVIII w., pozostałe nieliczne historyczne budynki pochodzą z k. XIX. w . Przy drodze do Fiszewa zachowana kapliczka przydrożna z 1830 r. przy drodze do Gronowa zagroda holenderska

nr 27/29 dom podcieniowy z 1768 r., należący do Michaela Georgiusa omurowany w 1898 r. położony po wsch. stronie placu, kalenicowo; parter omurowany (murowany) otynkowany, szczyt i wystawka ryglowe, oszalowane pionowo, dach kryty dachówką holenderką; budynek wzniesiony na planie dwutraktowy, szerszym od strony zach. z wielką izbą w płd. – zach. narożniku, czarną kuchnią pośrodku oraz dwoma, rozdzielnymi sieniami – szeroką podcieniową i przesuniętą w kierunku płn. gospodarczą oddzielającymi pokój letni, spiżarnię i służbówkę, ze schodami w narożnikach; elewacje przebudowane, szczytowa płd. 1 – osiowa, elewacja frontowa 6 – osiowa z 2 – okienną wystawką na 2-4 osi od płn. z zamurowanym podcieniem. Wewnątrz zachowane intarsjowane drzwi.