ENGLISH VERSION



Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska
Katalog obiektów --> Żuławy
STALEWO
Poprzednia miejscowość Previous village
Objaśnienia
Mapa powiatu

gm. Markusy, pow. elbląski, woj. warmińsko - mazurskie

Do 1945 roku Stalle TK (Schrötter) Stall (Gotha, Endersch)

Wieś założona w 1363 r. na prawie chełmińskim o powierzchni 30 włók, splądrowana w 1414r. w 1470 odnowienie lokacji.,w 1510 r. zakupiona przez elbląskich mieszczan w 1622 znalazła się w dobrach królewskich. W 1590 wzmiankowanie osadnicy holenderscy, oraz kolejny raz w 1726 r. W 1776 r. wymieniona była rodzina Froes. W 1820 r. wieś liczyła 191 mieszkańców, w tym 6 mennonitów. W 1887 r. wieś liczyła 505 ha, 29 domów, 313 mieszkańców, w tym 17 mennonitów.

Układ przestrzenny wsi owalnica w osi równoleżnikowej na drodze Zwierzno - Żuławka zabudowę tworzyły głownie cztery duże gospodarstwa po płn. stronie wsi, oraz mniejsze pomiędzy nimi i po płd. stronie; w centrum na niewielkim wzniesieniu stał kościół otoczony cmentarzem

Krajobraz kulturowy dosyć dobrze zachowany, czytelny układ przestrzenny, lokalizacja siedlisk, większość historycznej zabudowy tworzą budynki murowane z k. XIX w. oraz z pocz. XXw., rozebrany został po 1945 r. drewniany kościół a w latach 80 - tych dom nr 134; zachował się natomiast dom podcieniowy w zach. części wsi. Teren cmentarza przykościelnego zaniedbany

Nr 134 - dom położony w centrum wsi, po płn. stronie drogi, kalenicowo, wzniesiony na pocz. XIXw., do 1945 r. własność Willi Albrechta, wzniesiony , na kamiennych fundamentach, drewniany, zrębowy, otynkowany, z ryglową facjatą w połaci płd. i oszalowanymi pionowo szczytami, ze słupowo - płatwiowa, dwujętkową więźbą dachową i dachu krytym holenderka; plan rozbudowane, we wsch. części 1,5 traktowy z korytarzem pośrodku rozdzielającym amilady pokoi, w czsi zach w narożniku płd. - zach. wielki, kwadratowy pokój; elewacja wsch. 4 - osiowa, szczyt j 4-osiowy, para okien ujeta dwoma wachlarzykowymi świetlikami, powyżej okno półkoliste; elewacja frontowa 7 osiowa z 3 - osiową facjatą pośrodku, obiekt rozebrany.
Cmentarz ewangelicki usytuowany w zach. części wsi, po płd. stronie, pośrodku znajdował się wzniesiony w 1707 roku drewniany kościół rozebrany w l. 50 tych XXw. teren cmentarz solnie zdewastowany. do 1945 r. znajdował się nagrobek w formie kolumny Anny Marii Gert, z d. Jacobsen zm. 1796 r. , pośród resztek innych nagrobków zachowala się stela i nagrobek w formie sześcioramiennej gwiazdy Erwina Nickela

    
SGKP, T.XI, s.179; Schmid, s. 293 - 305; Lipińska, t. III, poz. 129;AG, BF.


Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska

Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl