gm. Malbork, pow. malborski, woj. pomorskie

W okresie krzyżackim pastwiska dla koni rycerskich, z uwagi na zabudowania - drewnianymi szopami na pocz. XV w. wzmiankowana nazwa Howbude, w 1510 r. zapisana - . Heybudi. Wieś założona w 1562 r. w 1565 oddana w dzierżawę osadnikom holenderskim. Gmina flamandzka w Stogach była największą gminą wiejską na Zuławach zależną wszakże od gdańskiej gminy Wielkiej Żuławy do 1728, kiedy nastąpiło jej usamodzielnienie. dtego czasu starsi gminy ze Stogów odprawiali nabożeństwa w domach we wsiach Lichnowach Wielkich, Laskowicach Wielkich, Pogorzałej Wsi, w Malborku a także w Czatkowie i w gminie w Jarczewie. W 1768 r. wybudowany został drewniany Dom Modlitwy. Wzmiankowani mennonici o nazwiskach von Bergen, Born, Bickert, Konrad, Dickmann, Dicksen, Dircksen, Dick, Ens, Epp, Fast, Friesen, Giesbrecht, Gunter, Hamm, Harder, Claasen, Kosdorff, Loewen, w 1820 roku pośród 301 mieszkańców, mieszkało 202 mennonitów, W 2 poł. XIXw. areał wsi liczył 137 włók, mieszkało 154 katolików i ewangelików oraz 176 mennonitów, stało 45 domów. Działał tu ośrodek gminy mennonickiej - flamandzkiej Stogi - Malbork, w okresie przedwojennym największej gminy wiejskiej, która liczyła w 1929 r. 1092 członków oraz 358 dzieci poniżej 15 roku życia.

Układ przestrzenny wsi - jednodworcza, nieregularna, częściowo ulicówka z zabudową po zach. stronie drogi prowadzącej od szosy Malbork - Tczew w kierunku płn..

Krajobraz kulturowy wsi zachowany częściowo, nieliczna, zmniejszająca się ilościowo historyczna drewniana zabudowa pochodzi z XIX w., w niemal wszystkich dawnych zagrodach holenderskich rozebrane zostały budynki gospodarcze, na starych siedliskach postawiono nowe domy, zachowany rozłóg pól, sieć rowów oraz zieleń przydomowa

Nr 9 - dom wzniesiony w 1798r. dla Johanna Eppa usytuowany w płn. części wsi, po wsch. stronie drogi, w dawnej zagrodzie holenderskiej w typie kątowym ( budynki gospodarcze oddzielone wysoką ściana ogniową rozebrane), na ceglanej podmurówce, drewniany, zrębowy, o węgłach przesłoniętych deską imitującą pilaster, o oszalowanym pionowo szczycie, , od płd. podcień ryglowy wsparty na 6 słupach i ryglowych ściankach; więźba dachowa stolcowo - płatwiowa; dach kryty dachówką holenderką; budynek wzniesiony na planie dwutraktowym, o szerokim trakcie płd., z wielką izbą w płd. zach. narożniku, czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, dwudzielną sienią zbliżoną w formie do odwróconej litery Z oddzielającą drugą stronę domu - po dwa mieszkalne pomieszczenia po obu stronach korytarza prowadzącego do obory; elewacja szczytowa zach.. 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 3 - osiowy, wyżej jedno okno; elewacja płd. 7 - osiowa, z 2 - okienną wystawką i podcieniem na 3 środkowych osiach, z wejściem pośrodku; zachowany bogaty detal architektoniczny, dekoracyjne drzwi wejściowe, obiekt w bardzo złym stanie.
W obejściu zachowany drewniany spichlerz - wozownia.
Nr 14 - dom z zagrody holenderskiej w typie kątowym ( cześć gospodarcza rozebrana) usytuowany w płn. części wsi, szczytowo, po zach. stronie, z niewielkim parkiem od wsch. wzniesiony w 1847 r. do 1945 r. własność Willi Jansena; na ceglanych fundamentach drewniany, zrębowy o przesłoniętych węgłach, z oszalowanym pionowo szczytem, nakryty wysokim dachem ceramicznym, zachowany układ wnętrza z wielką izbą w płd. - wsch. narożniku czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby; elewacja szczytowa wsch.. 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 2 - osiowy, wyżej jedno okno; elewacja płd. 7 - osiowa, z wejściem pośrodku.
Nr 26 - dom z zagrody holenderskiej w typie kątowym ( cześć gospodarcza przebudowana) usytuowany w środkowej części wsi, szczytowo, po zach. stronie, wzniesiony ok. poł. XIXw.; na ceglanych fundamentach drewniany, zrębowy o przesłoniętych węgłach, z oszalowanym pionowo szczytem, nakryty wysokim dachem ceramicznym, zachowany układ wnętrza z wielką izbą w płd. - wsch. narożniku czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby; elewacja szczytowa wsch.. 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 2 - osiowy, wyżej jedno okno; elewacja płd. 6 - osiowa, z wejściem na 3 osi.
Spichlerz usytuowany po płd. stronie podwórza obejścia nr 26, słupowo - ryglowy, oszalowany pionowo, parterowy, nakryty dachem dwuspadowym, o dwóch wierzejach wjazdowych od wsch.
Nr 28 - dom z zagrody holenderskiej w typie kątowym usytuowany w płd. części wsi, szczytowo, po zach. stronie,. wzniesiony w 1 ćw. XIXw.; na kamienno - ceglanych fundamentach, drewniany, zrębowy o przesłoniętych węgłach deska imitującą boniowanie, z oszalowanym pionowo szczytem, o wysokim, dwuspadowym dachu krytym blachą, zachowany układ wnętrza z wielką izbą w płd. - wsch. narożniku czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby; elewacja szczytowa wsch.. 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 5 - osiowy - 3 okna ujęte świetlikami o wklęsło - wypukłym górnym zamknięciu, wyżej jedno okno o wklęsło - wypukłym górnym zamknięciu; elewacja płd. 6 - osiowa, z wejściem na 3 osi od zach..
b.n. - zagroda holenderska w typie wzdłużnym (być może pozostałość układu krzyżowego, wyższa, murowana obora odzielona ścianą ogniową) usytuowana w płd. krańcu wsi, szczytowo, po zach. stroniedrogi oddzielona od niej niewielkim, zadbanym parkiem, budynek mieszkalny z 3 ćw. XIX w. drewniany, zrębowy o przesłoniętych węgłach, o niskiej ściance kolankowej z oszalowanym pionowo szczytem, nakryty wysokim dachem ceramicznym, przed wejściem od szczytu. drewniany ganek; układ wnętrza z mieszkalną częścią wsch, w któŽej pokoje rozdziela reprezentacyjna sień, oraz oddzielona czarną kuchnią i sienią gospodarczą część zach.; elewacja wsch. 5 - osiowa, z wejściem przesłoniętym gankiem pośrodku; szczyt dwupoziomowy, na dole 4 osiowy, z parą oien ujętą trójkątnie zamkniętymi świetlikami, oraz podwojoną formą świetlika powyżej; w zwieńczeniu laubzekinowa dekoracja; elewacja płn. - 7 osiowa, z wejściem na 3 osi od zach.
W obejściu w płn. - wsch. części drewniany, słupowo - ryglowy, oszalowany spichlerz, niegdyś wzdłużnie zblokowany z murowanym budynkiem inwentarskim.
Cmentarz mennonicki usytuowany we wsch. części wsi, na prostokątnej parceli podzielonej aleją wzdłużną i dwoma poprzecznymi na 6 kwater. Na cmentarzu znajduje się kilkadziesiąt nagrobków, w tym kamienne i żeliwne krzyże, stele, cippusy; nie ocalała wzmiankowana u Schmida drewniana stela Jacoba Entza z 1811 r., do najstarszych nagrobków należy kamienna stela Petera Töwsa z 1829 r.
Do 1950 r. stał w pobliżu mennonickim kościół wzniesiony w 1768r., drewniany, zrębowy, zrębowy, o węgłach przesłoniętych deską imitującą boniowanie, szczyty ryglowe, oszalowane pionowo; więźba dachowa wieszarowa, dach kryty holenderką; kościół wzniesiony był na planie wydłużonego prostokąta, we wnętrze z trzech stron znajdowały się empory, z mieszkaniem pod empora płd.; elewacja zach. 8 osiowa, z dwuskrzydłowymi drzwiami i okienkami nad nimi na 4 i 6 osi od płn., pomiędzy drzwiami 3 wielkie okna, na 1 i 7 - 8 osi niskie okienka w dwóch poziomach; elewacja płd. na dole 4 osiowa, z wejściem na 2 osi od zach., wyżej 2 okna, w szczycie 2 okna; elewacja wsch. 9 - osiowa, 2 - poziomowa; X7