ENGLISH VERSION



Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska
Katalog obiektów --> Żuławy
WIKROWO (WIKROWO MAŁE, WIKROWO WIELKIE, PGR WIKROWO)
Poprzednia miejscowość Previous village
Objaśnienia
Mapa powiatu

gm. Gronowo Elbląskie, pow. elbląski, woj. warmińsko - mazurskie

Do 1945 roku Wickerau Klein, Wickerau Gross

Wieś Wikrowo Małe istniała prawdopodobnie jeszcze w czasach przedkrzyżackich, wzmiankowana w 1357 r. ok. 1300 roku, istniał tu krzyżacki, folwark, który następnie był własnością klasztoru brygidek w Elblągu w XVI w. przeszedł na własność Elbląga (po 1945 r. PGR Wikrowo) Wikrowo Wielkie wzmiankowana w 1395 r.odnosila się zapewne wówczas do folwarku. W 1590 r. w wyniku podziału gruntów folwarku powstaje wieś Wikrowo Małe gdzie osiedlają się koloniści holenderscy. W 1715 r. Wikrowo Małe i Wikrowo Duże zostały połączone. Z Wikrowem liczone były także grunty majątku Stutthof - obecnie Helenowo. Pod koniec XVIII w. we wsi znajdowało się 28 zagród, mieszkało 36 mennonitów. W 1890 r. część płn. wsi przyłączona została do wsi Władysławowo. na pocz. XX w. grunty Wikrowo Wielkie liczyło 229 mieszkańców i obszar 347 ha.

Układ przestrzenny wsi złożony z trzech części - w zach. części dawny folwark, po 1945 r. PGR, łańcuchówka po obu stronach drogi biegnącej w osi południkowej, przechodząca w części płn. ok. poł. XIX w. w krótką ulicówkę - Wikrowo Małe, oraz Wikrowo Duże w płd. części - zabudowa na terpach wzdłuż 4 lokalnych dróg prowadzących do Jegłownika i szosy Elbląg - Malbork

Krajobraz kulturowy wsi silnie zniszczony w części dawnego folwarku oraz przy spalonym wiatraku, ostatnim z funkcjonujących tu niegdyś dziewięciu; historyczna zabudowa, w tym relikty 9 zagród typu holenderskiego silnie przebudowana, w zagrodach zastąpiona nowymi budynkami, ocalały 3 drewniane domy; dobrze czytelny układ melioracyjny, rozłog pól oraz pojedyncze terpy zachowanł się częściowo układ terpów, rowów melioracyjnych i polderów,

Nr 23 - budynek mieszkalny z zagrody holenderskiej w typie kątowym (dawna stodoła rozebrana, obora oddzielona wysoką ścianą ogniową zachowana we fragmencie) usytuowany ok. 50 m na płd. od cmentarza mennonickiego, po zach. stronie drogi, szczytowo, wzniesiony w 1 ćw. XIXw., na kamiennej podmurówce, drewniany, zrębowy, o węgłach przesłoniętych deską o profilu tralki, z wysuniętym oczepem wspartym na dekoracyjnie zaciosanych belkach stropowych; z oszalowanym pionowo szczytem wsch. o krokwiowo - jętkowej więźbie dachowej i ceramicznym dachu; elewacja wsch. 3 - osiowa, szczyt 3 - osiowy, okno ujęte wysokimi, ćwierćkolistymi świetlikami, wyżej świetlik półkolisty; elewacja płd. 6 osiowa, z wejściem na 3 osi od zach. z małymi, pulpitowymi facjatkami w połaci dachowej.
Nr 23 - dom usytuowany na płd. od lokalnej drogi wzniesiony w 1 poł. XIXw. do 1845 r. własność Froese, drewniany, zrębowy, z węgłami przesłoniętymi deską imitująca pilaster toskanski, z ryglowymi szczytami, nakryty ceramicznym dachem naczółkowym; plan dwutraktowy, z jednakowej wielkości traktami, z dużymi pokojami w trakcie wsch; przez rozebranie części płn. układ wnętrza częściowo zniekształcony; elewacja szczytowa 2 - osiowa, szczyt 4-osiowy; elewacja wsch. 6 osiowa, z 3-osiowym podcieniem wgłębnym z toskańskim portykiem na 2-4 osi od płn, nad portykiem w połaci dachu niski, trójkątny szczyt z niskim, szerokim, odcinkowym oknem
Nr 21 - dom z zagrody holenderskiej w typie wzdłużnym , usytuowany w płn. części wsi, po zach. stronie drogi do Władysławowa, szczytowo, wzniesiony w 1 ćw. XIX, zrębowy, z węgłami przesłoniętymi deską, otynkowany, z oszalowanym szczytem, na ceglanych fundamentach, o drewnianej, krokwiowo - dwujętkowej więźbie dachowej, kryty trzciną; plan dwutraktowy, z szerszym traktem płd., z wielką izbą w płd zach. narożniku, z czarną kuchnią pośrodku, z dwoma rozdzielnymi sieniami w kształcei lietry L; elewacja szczytowa 2 - osiowa, elewacja płd.4 - osiowa z wejściem na 2 osi od wsch., w połaci dachowej okno powiekowe; budynek rozebrany
Nr 4 - dom z zagrody holenderskiej w typie wzdłużnym , usytuowany w płd. części wsi, po zach. stronie drogi, szczytowo, z 3 ćw. i k. XIXw., drewniany, zrębowy, z węgłami przesłoniętymi deską imitującą boniowanie, z oszalowanym szczytem, na ceglanych fundamentach, o drewnianej, stolcowo - płatwiowej więźbie dachowej, z wysokim dwuspadowym dachem krytym holenderką, z drewnianym, przeszklonym gankiem od płd.; plan dwutraktowy, szerszym traktem płd., z wielką izbą w płn. - wsch. narożniku, z czarną kuchnią, w trakcie wielkiej izby, z prostokątną sienią, w której w płn. - zach. narożniku wydzielono schody; elewacja szczytowa 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 3- osiowy, z oknem ujętym ćwierćkolistymi świetlikami, wyżej półkolisty świetlik, elewacja płd. 5 osiowa z wejściem na osi przesłoniętym gankiem; obora i stodoły rozebrane.
Nr 9 - dom z zagrody holenderskiej w typie wzdłużnym , usytuowany w płd. części wsi, po zach. stronie drogi, kalenicowo, wzniesiony w 1814 r. przez cieślę o inicjałach H.P. dla właściciela o inicjałach H.P., drewniany, zrębowy, z węgłami przesłoniętymi wyciętą deską, z oszalowanym szczytem, na ceglanych fundamentach, o drewnianej, krokwiowo - dwujętkowej więźbie dachowej, kryty holenderką; plan półtoratraktowy, z szerokim traktem zach., z wielką izbą w płd zach. narożniku, z czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, z dwoma rozdzielnymi kwadratowymi sieniami; elewacja szczytowa 2 - osiowa z szerokim oknem zach., 3 - osiowym szczytem, w którym kwadratowe okno ujmują rombowe świetliki; elewacja zach. 5 - osiowa z wejściem na 2 osi od płn.h.; budynek rozebrany
Cmentarz mennonicki, jeden z najstarszych na Żuławach położony w płn. części miejscowości ( dawniej w obrębie wsi Władysławowo) po zach. stronie drogi, na terpie najstarszych wielobocznym kształcie, częściowo zniszczonym przez postawiony współcześnie dom w rejonie płn. ze starodrzewem lip, grabów z zachowanym zespołem kilkunastu steli i nagrobków z 2 poł. XIX i 1 poł XX w., na nagrobkach nazwiska m.in. Harms, Dück, Ens, Neufeld.

    
Kerstan, s.406, Piątkowski, s.23, Mamuszka, s.114; ML, t.4, s.524.


Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska

Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl