gm. Stegna, pow. nowodworski, woj. pomorskie

Wieś założona przez Winricha von Kniprode w 1352 r. na prawie chełmińskim dla 18 kolonistów; powstał wówczas kościół parafialny; w 1510 wieś liczyła 26 gospodarstw łącznie z gospodarstwem sołtysa, proboszcza i trzech karczm, w ciągu następnego półwiecza zmniejszyła się liczba gospodarstw i funkcjonowały 2 karczmy Scottem Krug i Janken Krug. W 1659 roku wieś została spalona przez wojska szwedzkie. W 1772 roku Żuławki liczyły 62 włóki, mieszkało tu 17 rodzin mennonickich - 81 osób. W 1776 r. wzmiankowane były nazwiska rodzin van Bergen, Bruhn, Dridger, Essau, van Riesen, Gruntu, Harder, Claassen, Manteler, Plett, Reimer, Thiesen, Warckentin, Wiebe. W 1820 r. wieś liczyła 564 mieszkańców, w tym 52 mennonitów. W 1864 zanotowano 787 mieszkańców, 67 budynków mieszkalnych, 92 gospodarcze. Petycje z 1868 r. z Żulawek podpisali - Jacob Dűck, Dawid Heidebrecht, Joann Penner, Hermann Riesen, Jacob i Joann Wiebe,W 1889 r. na 794 mieszkańców 62 było menonitami, ziemia znajdowała się w rękach 19 właścicieli, stało 76 domów

Układ przestrzenny wsi -łańcuchówka przywałowa po wsch. stronie Wisły Elbląskiej, częściowo ulicówka

Krajobraz kulturowy zachowany stosunkowo dobrze, w dokumentacji z 1979 r. wymienionych było 29 historycznych drewnianych domów, 2 z XVIII w., 6 z pierwszej poł. XIX w.13 z 2 poł. XIX w., 8 z pocz. XX w. 5 zagród holenderskich, oraz 3 budynki mieszkalne murowane. Kościół gotycki rozebrany został w 1839 r., a na jego miejscu w 1840-41 r. postawiono obecny

Nr 80 - dom z dawnej zagrody holenderskiej w typie wzdłużnym(budynki gospodarcze od wsch. wyższe, przebudowane) usytuowany w płd. części wsi, po wsch. stronie równoległej do głównego traktu drogi, szczytowo, wzniesiony w 3 ćw. XIXw. ; na ceglanej podmurówce, zrębowy z narożnikami przesłoniętymi deską imitującą pilaster, szczyt oszalowany pionowo; więźba dachowa krokwiowo - jętkowa, z niewielką, pulpitową facjatką w połaci płd. dach kryty dachówką holenderką; plan dwutraktowy, o szerszym trakcie zach., z wielką izbą w płd. - zach. narożniku, czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, elewacja zach. 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, w dolnej części 4 - osiowy: para okien ujęta trójkątnymi świetlikami, powyżej świetlik półkolisty; elewacja płd. 7 - osiowa, symetryczna, z wejściem przesłoniętym gankiem pośrodku.
Nr 79 - dom z dawnej zagrody holenderskiej w typie wzdłużnym(budynki gospodarcze od płn. wyższe, oddzielone ścianą ogniowa, przebudowane) usytuowany w płd. części wsi, po wsch. stronie równoległej do głównego traktu drogi, kalenicowo, wzniesiony w 1860 dla właściciela o inicjałach H.F.; na ceglanej podmurówce, zrębowy z narożnikami przesłoniętymi deską, szczyt oszalowany pionowo; więźba dachowa krokwiowo - jętkowa, dach kryty dachówką holenderką; plan dwutraktowy, o szerszym trakcie zach., z wielką izbą w płd. - zach. narożniku, czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, elewacja płd. 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, w dolnej części 4 - osiowy: para okien ujęta trójkątnymi świetlikami, powyżej świetlik półkolisty; elewacja zach. 6 - osiowa, z wejściem na 3 osi od wsch..
Nr 75 - dom podcieniowy z 1859 r. wybudowany przez cieśle o inicjałach CC. Usytuowany w wsch. części wsi, po wsch. stronie drogi,. kalenicowo; drewniany, zrębowy, o węgłach przesłoniętych deską imitującą pilaster, o oszalowanych pionowo szczytach, na ceglanej podmurówce, od zach. podcień wsparty na 6 słupach i ryglowych ściankach, od wsch. podcień połaciowy wsparty na 8 słupkach; więźba dachowa stolcowo - płatwiowa; dach kryty dachówką holenderką; budynek wzniesiony na planie dwutraktowym, o szerszym trakcie zach., z wielką izbą w płd. zach. narożniku, czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, dwudzielną sienią w formie zbliżonej do litery Z oddzielającą część gospodarczą, z rzędem 4 drzwi w sieni gospodarczej; elewacja szczytowa płd. 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 5 - osiowy - trzy okna ujęte ćwierckolistymi świetlikami, wyżej półkolisty świetlik; elewacja zach. 7 - osiowa, z 2 - osiową wystawką i podcieniem na 3 środkowych osiach, z wejściem pośrodku.
Nr 76 - spichlerz wzniesiony w k. XVIII w. usytuowany w płn. - wsch. narozniku gospodarstwa, we wsch. części wsi, o konstrukcji słupowo - ryglowej, oszalowany pionowo, piętrony, przykryty dachem dwuspadowym, ceramicznym.
Nr 43 - dom podcieniowy z 1848 r. wzniesiony dla właściciela o inicjałach FR, usytuowany w centrum wsi, po wsch. stronie drogi,. drewniany, zrębowy, o węgłąch przesłoniętych deską imitującą pilaster toskański, o oszalowanych pionowo szczytach, na ceglanej podmurówce, od zach. ryglowa wystawka wsparta na 6 słupach i ryglowych ściankach, (obecnie częściowo rozebrany). Więźba dachowa krokwiowo - jętkowa; dach kryty dachówką holenderką; budynek wzniesiony na planie dwutraktowym, o szerszym trakcie zach., z wielką izbą w płd. zach. narożniku, czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, dwudzielną sienią w formie litery L oddzielającą część gospodarczą, obecnie wnętrze silnie przebudowane; elewacja szczytowa płd. 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 4 - osiowy, para okien ujęta świetlikami zamkniętymi trójkątnie, wyżej półkolisty świetlik; elewacja zach. 7 - osiowa, z 2 - osiową wystawką i podcieniem na 3 środkowych osiach, z wejściem pośrodku
Nr 32-33 - dom podcieniowy z 1797, przebudowany w 1851 r. wybudowany dla Corneliusa Froese, remontowany w 1851 r. przez Jakoba Dicka. usytuowany w płn. części wsi, po wsch. stronie drogi,. drewniany, zrębowy, o węgłach przesłoniętych deską imitującą pilaster, o oszalowanych pionowo szczytach, na ceglanej podmurówce, od zach. podcień ryglowy wsparty na 6 toskańskich kolumnach i ryglowych ściankach; więźba dachowa krokwiowo - jętkowa, wzmocniona stolcami; dach kryty dachówką holenderką; budynek wzniesiony na planie dwutraktowym, o zbliżonych wielkością traktach, z wielką izbą w płd. zach. narożniku, czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, przebudowaną, dawniej dwudzielną sienią w formie litery L oddzielającą część płn.; elewacja szczytowa płd. 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 3 - osiowy, wyżej półkolisty świetlik; elewacja zach. 7 - osiowa, z 2 - osiową wystawką i podcieniem na 3 środkowych osiach, z wejściem pośrodku.
Nr 4 zagroda holenderska w typie wzdłużnym usytuowana w płd. części wsi, po wsch. stronie drogi przywałowej, kalenicowo, obora znacznie wyższa od domu postawiona w pocz. XXw., dom z 1839 r. wybudowany przez H. Dicka dla W. Staatsa, drewniany, zrębowy, otynkowany, więźba dachowa krokwiowo - jętkowa,dach kryty eternitem.
Nr 64 - dom podcieniowy z 1721 r. z podcieniem dobudowanym w 1803 r. przez Petera Loewena dla Izaaka Schultza; usytuowany we wsch. części wsi, po płn. stronie lokalnej drogi; drewniany, zrębowy, o węgłąch przesłoniętych deską imitującą pilaster, o oszalowanych pionowo szczytach, na ceglanej podmurówce, od płd. podcień ryglowy wsparty na 6 słupach czołowych, 2 bocznych i wąskich ryglowych ściankach; od płn. podcień polciowy wsparty na 5 słupach; więźba dachowa krokwiowo - jętkowa; dach kryty dachówką holenderką; budynek wzniesiony na planie dwutraktowym, o szerszym trakcie zach., z wielką izbą w płd. - wsch. narożniku, czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, z sienią w formie litery L (wtórnie podzieloną) oddzielającą część gospodarczą, z rzędem 3 drzwi w sieni gospodarczej; elewacja szczytowa płd. 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 3 - osiowy, wyżej 1-osiowa; elewacja wsch. 7 - osiowa, z 2 - osiową wystawką i podcieniem na 3 środkowych osiach, z wejściem pośrodku
Nr 6 - dom podcieniowy usytuowany w płn. części wsi, po wsch. stronie drogi,. wybudowany w k. XVIII w. przebudowany w 1825 r. przez cieśle o inicjałach AK dla Petera Epp.; drewniany, zrębowy, o węgłąch przesłoniętych deską imitującą pilaster, o oszalowanych pionowo szczytach, na ceglanej podmurówce, od zach. podcień ryglowy wsparty na 6 słupach i ryglowych ściankach, oszalowany w szczycie pionowo; więźba dachowa krokwiowo - jętkowa; dach kryty dachówką holenderką; budynek wzniesiony na planie dwutraktowym, o szerszym trakcie zach., z wielką izbą w płd. zach. narożniku, czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, dwudzielną sienią w formie litery L oddzielającą część gospodarczą, z rzędem 4 drzwi w sieni gospodarczej; Elewacja szczytowa płd. 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 3 - osiowy, wyżej półkolisty świetlik; elewacja zach. 6 - osiowa, z wejściem na 3 osi od płn. i podcieniem na 2-4 osi od płn.