gm. Dragacz, pow. świecki, woj. kujawsko-pomorskie
(Marzynowo -1682, Neu Marzy -1785, Neu Marsau -XIX w.)
Najstarsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z ok. 1640 r., kiedy osiedli tu Holendrzy. Do rozbioru wieś wchodziła w skład powiatu świeckiego jako własność szlachecka. W czasie zaboru osada weszła w skład powiatu świeckiego Rejencji Kwidzyńskiej, należąc do parafii katolickiej Świecie nad Wisłą, ewangelickiej Górna Grupa. W XIX w. wieś posiadała 17 mórg, 50 budynków, 34 domy, 226 mieszkańców, (3 katolików, 212 ewangelików) Wieś w typie rzędówki bagiennej usytuowana ok. 8 km od lewego brzegu Wisły, w północno-wschodniej części powiatu świeckiego. Główna droga przebiega na osi północny wschód-południowy zachód.
Nr 5 - dom zbudowany ok. poł. XIX w. (?), usytuowany kalenicą do drogi biegnącej przez wieś, w jej zachodniej części, mieszczący pod jednym dachem część mieszkalną i gospodarczą w jednym rzędzie. Na rzucie prostokąta, dwutraktowy z sienią przelotową. Kuchnia w części wschodniej. Drzwi wejściowe w elewacji wschodniej i zachodniej. Poddasze o charakterze użytkowym. Parterowy, częściowo podpiwniczony. Przykryty dachem dwuspadowym. Elewacja północna jednoosiowa, niesymetryczna. Elewacja południowa dwuosiowa, niesymetryczna. Elewacja wschodnia czteroosiowa, niesymetryczna z gankiem. Elewacja zachodnia trójosiowa, niesymetryczna. Posadowiony na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniany w konstrukcji wieńcowej, w części północnej ceglany. Komin ceglany, butelkowy. Podłogi drewniane. Stropy belkowe. Więźba dachowa jętkowa o stolcach stojących. Dach pokryty blachą. Ganek w konstrukcji szkieletowej. Okna drewniane, ościeżnicowe, dwudzielne. Drzwi drewniane, ramowo-płycinowe, jednoskrzydłowe. Schody drewniane, jednobiegowe, proste.
Nr 6 - dom zbudowany w 3 ćw. XIX w. (?), usytuowany szczytem do drogi biegnącej wzdłuż wsi, w jej zachodniej części, mieszczący pod jednym dachem część mieszkalną i gospodarczą w jednym rzędzie. Budynek niedostępny. Drzwi wejściowe w elewacji północnej i wschodniej. Parterowy. Przykryty dachem dwuspadowym. Elewacja północna trójosiowa, niesymetryczna. Elewacja południowa dwuosiowa, niesymetryczna. Elewacja wschodnia dwuosiowa, niesymetryczna z przybudówką. Elewacja zachodnia połączona z częścią gospodarczą. Posadowiony na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniany w konstrukcji wieńcowej. Otynkowany. Szczyty odeskowane. Więźba dachowa jętkowa. Dach pokryty papą. Okna drewniane, ościeżnicowe, dwudzielne. Drzwi drewniane, ramowo-płycinowe, jednoskrzydłowe.
Nr 11 - dom zbudowany ok. poł. XIX w. (?), usytuowany kalenicą do drogi biegnącej przez wieś w kierunku lasu, w jej zachodniej części, mieszczący pod jednym dachem część mieszkalną i gospodarczą w jednym rzędzie. Budynek wtórnie stawiany. Przeniesiony z okolic Mazowsza. Na węgłach widoczne znaki montażowe. Na rzucie prostokąta, dwutraktowy z sienią w trakcie południowym. Kuchnia w części północnej. Na osi środkowej zachowana czarna kuchnia. Drzwi wejściowe w elewacji południowej. Poddasze o charakterze użytkowym. Parterowy, niepodpiwniczony. Przykryty dachem dwuspadowym. Elewacja północna i południowa trójosiowa, niesymetryczna. Elewacja wschodnia dwuosiowa, symetryczna. Elewacja zachodnia jednoosiowa. Posadowiony na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniany w konstrukcji wieńcowej, ściany boczne w konstrukcji sumikowo-łątkowej. Komin ceglany, butelkowy. Podłogi drewniane. Stropy belkowe. Szczyty odeskowane. Więźba dachowa jętkowa. Dach pokryty eternitem. Okna plastikowe, jednoramowe. Drzwi drewniane, ramowo-płycinowe, jednoskrzydłowe. Schody drewniane, jednobiegowe, proste.
SGKP, t. 6, Warszawa 1885; H. Maercker, Eine polnische Starostei und ein preussischer Landrathkreis. Geschichte des Schwetzer Kreises 1466-1873, "Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtvereins", H. 17-19, Danzig 1886-1888, s. 262-263; K. Mikulski, Osadnictwo wiejskie woj. Pomorskiego od poł XVI do końca XVII wieku, Rocznik TNT, R. 86, Toruń 1994, z. 2, s.175.SGKP, t. 6, Warszawa 1885; H. Maercker, Eine polnische Starostei und ein preussischer Landrathkreis. Geschichte des Schwetzer Kreises 1466-1873, "Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtvereins", H. 17-19, Danzig 1886-1888, s. 262-263; K. Mikulski, Osadnictwo wiejskie woj. Pomorskiego od poł XVI do końca XVII wieku, Rocznik TNT, R. 86, Toruń 1994, z. 2, s.175.
|