gm. Nowe nad Wisłą , pow. świecki, woj. kujawsko-pomorskie

W 1609 r. wieś należała do starostwa nowskiego, które wydzierżawiło je miastu. Na terenie tym Bernardyni z Nowego posiadali dwie duże łąki. W 1638 r. osiedli menonici.
W zaborze pruskim wieś wchodziła w skład powiatu świeckiego Rejencji Kwidzyńskiej. Znajdowała się tu już szkoła ewangelicka. Stan bydła w roku 1773 wynosił 63 konie, 16 źrebaków, 143 krowy, 6 jałowic, 193 świnie. Pod k. XIX w. wieś posiadała 583 ha, 61 domów, 434 mieszkańców (17 katolików, 393 ewangelików) Poza wsią olenderską, jest także Tryl Szlachecki, (Adelig Treull) powstały na polu Bąkowskiem i Kozieleckim, oraz Tryl Kolonia Niemiecka (Neussas Treul, obejmujący w 1773 r., 1 włókę, 15 dymów, 62 mieszkańców) oraz Tryl Miejski (Staedtisch Treul), jako kolonia założona na obszarze należącym do miasta (26 domów, 176 mieszkańców)

Wieś usytuowana w północno-wschodniej części powiatu świeckiego. Główna droga przebiega na osi północ-południe, wzdłuż Wisły. Złożona pierwotnie z osady olenderskiej, szlacheckiej, kolonii niemieckiej i kolonii miejskiej. Zauważalny układ rzędówki, ulicówki jak i osiedla rozproszonego.

Nr 12 - dom zbudowany w 3 ćw. XIX w., usytuowany kalenicą do drogi biegnącej przez wieś, w jej północno-wschodniej części, mieszczący pierwotnie pod jednym dachem część mieszkalną i gospodarczą w jednym rzędzie. Budynek do lat 60 XX wieku pełnił funkcję szkoły.
Na rzucie prostokąta, dwutraktowy z sienią w trakcie zachodnim. Kuchnia w części południowo-zachodniej. Drzwi wejściowe we wszystkich elewacjach. Poddasze o charakterze użytkowym. Parterowy ze ścianką kolankową. Częściowo podpiwniczony. Przykryty dachem dwuspadowym. Elewacja północna dwuosiowa, niesymetryczna z dostawioną dobudówką. Elewacja południowa jednoosiowa, niesymetryczna. Elewacja wschodnia i zachodnia czteroosiowa, niesymetryczna.
Posadowiony na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniany w konstrukcji wieńcowej. Odeskowany. Komin ceglany, butelkowy. Ściana północna otynkowana. Podłogi drewniane, w sieni cementowa. Stropy belkowe. Ścianka kolankowa w konstrukcji szkieletowej, odeskowana. Więźba dachowa jętkowa o stolcach stojących. Dach pokryty eternitem. Okna drewniane, ościeżnicowe, dwudzielne, dwupoziomowe. Drzwi drewniane, ramowo-płycinowe, jednoskrzydłowe. Schody drewniane, jednobiegowe, proste.
Materiały na których oparto opracowanie: Osadnictwo holenderskie Doliny Wisły w województwie bydgoskim, mps, Bydgoszcz 1992/1993, cz. 1, s. 8; Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Województwo Bydgoskie, oprac. K. Parucka t. 5, Warszawa 1997, cz. 2, s. 295

Nr 38 - dom zbudowany ok. poł. XIX w. (?), usytuowany szczytem do drogi biegnącej prostopadle w kierunku wału, w południowo-wschodniej części wsi, nie połączony z pomieszczeniami gospodarczymi. Układ zagrody rozproszony.
Budynek niedostępny. Drzwi wejściowe elewacji zachodniej. Parterowy. Przykryty dachem dwuspadowym. Elewacja północna, dwuosiowa niesymetryczna. Elewacja południowa jednoosiowa, symetryczna. Elewacja wschodnia czteroosiowa, niesymetryczna. Elewacja zachodnia pięcioosiowa, symetryczna.
Posadowiony na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniany w konstrukcji wieńcowej. Odeskowany. Część północna domu murowana. Dach pokryty eternitem. Okna drewniane, ościeżnicowe, dwudzielne. Drzwi drewniane, ramowo-płycinowe, jednoskrzydłowe.
Materiały na których oparto opracowanie: Osadnictwo holenderskie Doliny Wisły w województwie bydgoskim, mps, Bydgoszcz 1992/1993, cz. 1, s. 8; Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Województwo Bydgoskie, oprac. K. Parucka t. 5, Warszawa 1997, cz. 2, s. 287.

Nr 40 - dom zbudowany ok. 1895 r., usytuowany szczytem do polnej drogi prostopadłej do trasy na Nowe nad Wisłą, w południowo-zachodniej części wsi, mieszczący pod jednym dachem część mieszkalną i gospodarczą w jednym rzędzie.
Na rzucie prostokąta, dwutraktowy z sienią w trakcie zachodnim. Kuchnia w części zachodniej. Drzwi wejściowe we wszystkich elewacjach. Poddasze o charakterze użytkowym. Parterowy, niepodpiwniczony. Przykryty dachem dwuspadowym. Elewacja północna dwuosiowa, niesymetryczna. Elewacja południowa trójosiowa, symetryczna. Elewacja wschodnia trójosiowa, niesymetryczna. Elewacja zachodnia pięcioosiowa, niesymetryczna.
Posadowiony na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniany w konstrukcji wieńcowej. Ściana północna i zachodnia obita płytą. Część gospodarcza murowana. Komin ceglany, prosty. Podłogi drewniane, stropy belkowe. Więźba dachowa jętkowa. Dach pokryty dachówką esówką. Okna drewniane, ościeżnicowe, dwudzielne, dwupoziomowe. Drzwi drewniane, ramowo-płycinowe, jedno i dwuskrzydłowe. Schody drewniane, jednobiegowe, proste.
Materiały na których oparto opracowanie: Osadnictwo holenderskie Doliny Wisły w województwie bydgoskim, mps, Bydgoszcz 1992/1993, cz. 1, s. 8

Nr 45 - dom zbudowany w 3 ćw. XIX w., usytuowany kalenicą do wału, w południowo - wschodniej części wsi, mieszczący pod jednym dachem część mieszkalną i gospodarczą w jednym rzędzie.
Budynek opuszczony. Niedostępny. Parterowy, przykryty dachem dwuspadowym. Elewacja północna jednoosiowa, symetryczna. Elewacja południowa trójosiowa, niesymetryczna. Elewacja wschodnia dziewięcioosiowa, niesymetryczna. Elewacja zachodnia pięcioosiowa, niesymetryczna.
Posadowiony na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniany w konstrukcji wieńcowej Obora murowana, stodoła drewniana, w konstrukcji szkieletowej, odeskowana. Dach pokryty eternitem. Okna drewniane, ościeżnicowe, dwudzielne, dwupoziomowe. Drzwi drewniane, ramowo-płycinowe, jedno i dwuskrzydłowe.