Katalog zabytków osadnictwa holenderskiego w Polsce

Katalog obiektów --> Ziemia Kwidzyńska

Gurcz

Mapa powiatu

gm. Sadlinki, pow. kwidzyński, woj. pomorskie

(Do 1945 roku Gutsch, Gutts)

Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1614 r. gdy podpisano kontrakt na zasiedlenie 14 włók przez menonitów. Wieś jako własność królewska wchodziła w skład powiatu tczewskiego woj. pomorskiego. W 1664 wymieniana jako pastwiska gdzie przed wojną szwedzką czynsz płacili Olędrzy. W 1760 wieś liczyła 14 włók które użytkowało 6 gburów płacących roczny czynsz. Pod k. XIX w. wieś liczyła 1023 mórg. Znajdowało się w niej 22 budynki oraz 7 domów zamieszkiwanych przez 51 katolików i 11 ewangelików. Przynależność do parafii Janowo, szkoły Nowe Lignowy oraz poczty Ryjewo.

Wieś rzędowa położona na prawym brzegu Wisły, w północnej części niziny kwidzyńskiej. Ok. 20 km na północ od Kwidzyna.

Krajobraz kulturowy nieznacznie przekształcony, poprzez powstanie nowej zabudowy wzdłuż drogi prowadzącej do Szkaradowa Wielkiego.

SGKP, t. 2, s. 912; Opis królewszczyzn w województwach chełmińskim, pomorskim i malborskim w roku 1664, wyd. J. Paczkowski, Fontes 32, TNT, Toruń 1938, s. 38; M. Kerner-Żuralska, Materiały do dziejów osadnictwa Pomezanii [w:] „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 2, 1964, s. 166; A. Lemański, W. Odyniec, J. Powierski, Dzieje wsi [w:] Kwidzyn. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1982, s. 252; K. Mikulski, Osadnictwo wiejskie woj. Pomorskiego od poł XVI do końca XVII wieku, Rocznik TNT, R. 86, Toruń 1994, z. 2, s. 179; Lustracja województw Prus Królewskich 1765, Fontes 92, TNT, wyd. J. Dygała, t. 1, Toruń 2003, cz. 2, s.114.