ENGLISH VERSION



Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska
Katalog obiektów --> Ziemia Kwidzyńska
Kaniczki
Poprzednia miejscowość Previous village
Mapa powiatu

gm. Sadlinki, pow. kwidzyński, woj. pomorskie

(Do 1945 roku Kanitzken)

Teren pomiędzy Kaniczkami a Olszanicą oddzielał kiedyś Stary Nogat, którego śladem było jezioro Senichchen. Osada wzmiankowana w 1378 r. i XVI w. jako Kunczek, Konnitzken, Canitzken, Konitzken. W 1378 r. kapituła biskupstwa pomezańskiego nadała Piotrowi Staroście wieś Kunczken z 20 ogrodami każdy po 3 morgi. Dwa z nich były wolne od czynszu i służby. Resztę obowiązywał roczny czynsz w wysokości czterech skojców z gospodarstwa oraz robocizna wg. potrzeby na własny koszt, z wyjątkiem pracy przy sianokosach. Zapewne z powodu zniszczeń wojennych i powodzi w 1542 r. we wsi były tylko dwa gospodarstwa, reszta funkcjonowała jako pastwiska. W 1575 r. osadzono tu menonitów z Żuław Malborskich na 37 łanach na 30 lat (Dirick Johansen, Hansen Siebelmann, Johan Classen, Lorenz Persen, Joahim Witten). Dwie duże powodzie miały miejsce w latach 1672 i 1717. W 1788 r. olędrzy uzyskali prawo do dziedzicznego użytkowania ziemi, a w okresie uwłaszczenia objęci zostali jako pierwsi. Pod koniec XIX w. wieś liczyła 2552 mórg, 148 budynków, 52 domy, 85 katolików, 409 ewangelików. We wsi znajdowała się szkoła, podlegała parafii w Nowem.

Wieś o typowym układzie rzędówki położona na prawym brzegu Wisły, w południowej części niziny kwidzyńskiej. Ok. 15 km na południe od Kwidzyna.

Krajobraz kulturowy zachowany w bardzo dobrym stanie, zachowany pierwotny układ siedlisk i pól.

We wsi znajdują się dwie zagrody związane z osadnictwem olęderskim: nr 4 z k. XVIII w. oraz nr 31 z 2 poł. XIX w.

Nr 4 - zagroda zbudowana na pocz. XIX w. Usytuowana w północno-zachodniej części wsi, ścianą wzdłużną i podcieniową wystawką do głównej drogi. Zagroda składa się części mieszkalnej i gospodarczej pod jednym dachem. Na osi środkowej części mieszkalnej podcieniowa wystawka wsparta na czterech słupach wzmocnionych mieczami. Do lat 90. XX w. w obrębie założenia znajdowała się również stodoła, usytuowana prostopadle do zagrody i drogi. Zagroda częściowo podpiwniczona, parterowa z użytkowym poddaszem, nakryta dachem dwuspadowym. Wystawka również o daszku dwuspadowym, prostopadłym do głównej kalenicy. Dach nad częścią gospodarczą pierwotnie o tej samej wysokości kalenicy, obecnie zawalone. Układ przestrzenno-funkcjonalny dwutraktowy. Część mieszkalna zbudowana na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniana w konstrukcji wieńcowej, otynkowana. Dach pokryty dachówką ceramiczną. Część gospodarcza murowana z cegły. Stolarka okienna drewniana ościeżnicowa z krzyżem okiennym, okiennice drewniane ramowo-płycinowe o dwóch równych polach. Stolarka drzwiowa drewniana ramowo-płycinowa. Stan zachowania dobry.



Nr 31 - dom zbudowany ok. poł. XIX w. Usytuowany w północno-zachodniej części wsi, ścianą wzdłużną do głównej drogi. Budynek reprezentuje typ zagrody rozproszonej z domem wolnostojącym. W obrębie zagrody nie zachowały się budynki gospodarcze. Dom częściowo podpiwniczony, parterowy z użytkowym poddaszem, nakryty dachem dwuspadowym. Układ przestrzenno-funkcjonalny dwutraktowy, częściowy zmieniony. Zbudowany na podmurówce kamienno-ceglanej, częściowo uzupełnionej cegłą. Ściany drewniane w konstrukcji wieńcowej, zawęgłowanie obite listwą, ściana północna odeskowana. Dach pokryty eternitem. Stolarka okienna drewniana ościeżnicowa z krzyżem okiennym. Drzwi drewniane ramowo-płycinowe. Stan zachowania dobry.



X6 Cmentarz znajduje się w północno-zachodniej części wsi, przy głównej drodze. Założony na planie kwadratu. Brak ogrodzenia; zachowany otaczający liczny starodrzew. Cmentarz utrzymany w dobrym stanie, nagrobki uporządkowane. Zachowany jeden żeliwny krzyż z napisem: HIER/RUHET/IN/ GOTT/ DIE HOFBESITZERWITTWE CHRISTINE GIBBE/GEB.HERRMAN/ GEB.DEN 3 APRIL1790 IN KANITZKEN/GEST.DEN 31 AUGUST 1878 IN GR. NEBRAU. Spośród kilku zachowanych płyt można odczytać jeszcze nazwisko KARL TOLKÜHN.

    
SGKP, t. 3, s. 803; R. Flans, Das ehemalige Amt Marienwerder, insonderheit die Amts-Niederung, „Zeitschrift des Historischen Vereins für Reg.-Bez. Marienwerder“ H. 35, 1897, s. 7, 23-25; M. Kerner-Żuralska, Materiały do dziejów osadnictwa Pomezanii [w:] „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 2, 1964, s. 162; A. Lemański, W. Odyniec, J. Powierski, Dzieje wsi [w:] Kwidzyn. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1982, s. 256. Strony internetowe: http://kwidzynopedia.pl/index.php/Kaniczki, 04.08.2009


Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska

Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl