ENGLISH VERSION



Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska
Katalog obiektów --> Ziemia Walichnowska
Walichnowy Wielkie
Poprzednia miejscowość
Mapa powiatu

gm. Gniew, pow. tczewski, woj. pomorskie

(Do 1945 roku Gross Falkenau)

Wieś wymieniana w 2 poł. XIV w. w związku z powodzią. W 1437 r. wchodziła w skład komturstwa gniewskiego. W 1458 r. podczas wojny 13 letniej doszło do ataku mieszkańców wsi na 13 łodzi płynących z żywnością do Gdańska. W ręce ich dostało się 400 łasztów zboża, 400 połci mięsa, 90 wołów, 600 grzywien oraz półtora beczki smalcu, 4 beczki wina, 11 beczek miodu i masła, dużo sera, prosa, grochu. Podczas wojny ze Szwedami, w 1626 r. Zygmund III rozbił się tu z wojskiem. Z 1651 r. znane są skargi dziekana gniewskiego i proboszcza Walichnowów Pawła Ignacego Hromdzika na holendrów i włościan o zagarnięcie 40 mórg należących do kościoła. W 1686 r. W 1743 r. mieszkańcy skarżyli się o szarwark, który musieli odprawiać przy tamie. W 1789 r. wieś liczyła 38 dymów i należała do powiatu starogardzkiego. Pod k. XIX w. określana jako wieś kościelna i targowisko obejmujące 856 ha. W tym 47 domy, 101 budynków, 506 mieszkańców, w tym 428 katolików, 52 ewangelików, 22 mennonitów i 4 żydów.

Wieś ulicowa położona po lewej stronie Wisły, na terenie Niziny Walichnowskiej, ok. 15 km na północ od Gniewu.

Krajobraz kulturowy zachowany w dobrym stanie. Czytelny pierwotny układ siedlisk i pól.

Do zabytków wsi należy kościół w dolnej części gotycki, murowany z cegły z pocz. XIV w. Nadbudowany w XVII i XVIII w. Wieża w konstrukcji szkieletowej pochodzi z XVIII i XIX w. we wsi znajduje się również menonicki cmentarz, kuźnia oraz liczna zabudowa murowana z przełomu XIX/XX w.

Cmentarz usytuowany w południowo-zachodniej części wsi, przy głównej drodze. Założony na planie prostokąta, ok. 30/40 m. Brak ogrodzenia. Liczny starodrzew. Założenie zachowane w dobrym stanie. Cmentarz uporządkowany z tablicą informacyjną. Zachowanych kilka pomników, jedna stela oraz kilka kutych ogrodzeń grobów rodzinnych. Zachowane m.in. nazwiska: WIENS I GOERTZ.

    
SGKP, t. 12, ss.910-911; Opis królewszczyzn w województwach chełmińskim, pomorskim i malborskim w roku 1664, wyd. J. Paczkowski, Fontes 32, TNT, Toruń 1938, s. 328; J. Stankiewicz, Zabytki budownictwa i architektury na Żuławach, „Rocznik Gdański”, t. 15-16, 1956–1957, s. 541; Mikulski K., Osadnictwo wiejskie woj. Pomorskiego od poł XVI do końca XVII wieku, Rocznik TNT, R. 86, Toruń 1994, z. 2, s. 178; Lustracja województw Prus Królewskich 1765, Fontes 92, TNT, wyd. J. Dygała, t. 1, Toruń 2003, cz. 2, s. 117.


Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska

Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl