Start | Wprowadzenie | Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska |
Katalog obiektów --> Mazowsze
|
||
|
||
gm. Warszawa-Wilanów, pow. warszawski, woj. mazowieckie (K. Zawadska - Mapa Kwatermistrzostwa - 1830)
Pierwotnie wieś rzędowa (o powierzchni 49 morgów), założona w celu zagospodarowania nadwiślańskich nieużytków leżących w dobrach wilanowskich Potockich. Pierwsze niezachowane w archiwach kontrakty zawarte zostały w 1819 i 1823 r. Następny, znany już potomnym 24 listopada 1824 r. kontrakt emfiteutyczny zawarty został na lat 40, z możliwością jego przedłużenia. Koloniści mieli płacić 15 złp rocznej dzierżawy za każdy mórg uprawianej ziemi (jej areał mogli zwiększyć poprzez karczunek krzaków i zarośli leżących na gruntach wsi). Pierwsze kolonie powstawać zaczęły od strony gruntów wsi Zawady oraz gruntów folwarcznych. Kontrakt między właścicielem a kolonistami zatwierdzony został urzędowo 22 czerwca 1832 r. Zgodnie z nim m.in. "koloniści zobowiązują się swoim kosztem i nakładem w ciągu lat czterech pobudować zabudowania potrzebne do przybierających się gruntów w miejscach kolonistom dogodnych, do każdej włóki dom mieszkalny długości łokci 24, szerokości łokci 14, z drzewa rżniętego, pod słomą i stodołę łokci 20, a szerokości łokci 11 z drzewa galarowego". W 1827 r. wieś liczyła 7 domów i 64 mieszkańców. W 1832 r. koloniści zbudowali szkołę, kaplicę, założyli cmentarz oraz kolejne domy mieszkalne. Gospodarstwa, korzystając z dobrej gleby, nastawione były praktycznie wyłącznie na produkcję zbożową i warzywniczą (ziemniaki). Pomimo licznych powinności dworskich, większość z gospodarstw była w stanie kwitnącym, również dzięki wylewom rzeki. Po powodzi w 1844 r. rozpoczęto prace nad budową wałów ochronnych, które zakończono (nie bez kłopotów) w 1860 r. W 1905 r. było tu 35 domów i 278 mieszkańców. Koloniści przebywali na terenach w pobliżu Warszawy do 1944 r., kiedy to zostali ewakuowani do Niemiec przed zbliżającą się ofensywą Armii Czerwonej. W 1951 r. osada przyłączona do Warszawy. Do chwili obecnej nie zachował się żaden budynek drewniany
związany z tą kolonizacją. Ostatni rozebrany został
w 1998 r. (patrz: fotografia i rzut
przyziemia). Niemniej pomimo
urbanizacji wsi, włączonej
w granice Warszawy 1951 r.,
nadal czytelne są pozostałości
krajobrazu związanego z kolonizacją holenderską. Przede
wszystkim sztuczne nasadzenia
wierzb i topoli, rozłogi pól,
fragment starego wału przeciwpowodziowego,
a także cmentarz
zlokalizowany w zachodniej
części osady. Cmentarz - na planie prostokąta, usytuowany po południowej
stronie ul. Sytej. Ulokowany
na sztucznie usypanym
wzniesieniu, ogrodzony metalowym
płotem na ceglanej podmurówce.
Zdewastowany, częściowo
uporządkowany i oczyszczony
w 2000 r. Zachowanych
pięć nagrobków z XX w.
Pozostałe uszkodzone, zniszczone
w stopniu niepozwalającym na zidentyfikowanie.
J. Kazimierczak, Kępa Zawadowska - wieś olendrów w granicach Warszawy (1819-1944), "Rocznik Warszawski", t. V, 1964, s. 235-256; SGKP, t. III, 1882, s. 955; J. Szałygin, "Olędrzy" w Warszawie, "Mazowsze", 2001, nr 14, s. 39-50. |
Start | Wprowadzenie | Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl |