Budynki gospodarcze - stodoła

Stodoła jako budynek wolno stojący w budownictwie holenderskim wykształciła się późno, bo dopiero na przełomie XVIII i XIX w. W zagrodzie ustawiana była zawsze "za domem", czyli w kierunku spływu wody, szczytem lub kalenicą do głównej drogi. Można przypuszczać, że pierwotnie była skonstruowana z bali, przez co nawiązywała konstrukcją do całego holenderskiego budynku umieszczonego pod wspólnym dachem. Zawsze były to budynki szerokofrontowe. Do dnia dzisiejszego na terenie Mazowsza nie zachował się żaden przykład takiej stodoły, choć z dużą pewnością możemy stwierdzić-nawet na podstawie przekazów ustnych-że obiekty takie występowały. Natomiast napotkać możemy wiele obiektów powstałych w 2. połowie XIX w. (a zwłaszcza pod koniec XIX w.) o konstrukcji słupowo-ryglowej, oszalowanych pionowymi deskami. Nie odbiegają one wykonawstwem, konstrukcją i materiałem od obiektów tego samego typu, wznoszonych na terenach sąsiadujących z tym osadnictwem, czy nawet od niego oddalonych. Może to wskazywać na pełną asymilację i przenikanie się tradycji budowania tychże obiektów na całym Mazowszu.

Zachowane stodoły są obiektami jedoklepiskowymi i dwusąsiekowymi, mają kubaturę większą niż podobne budynki występujące na sąsiadujących obszarach Mazowsza. Wskazuje to zarówno na większe plony uzyskiwane z lepszych, urodzajniejszych gruntów posiadanych przez olędrów, bądź na większy niejednokrotnie areał posiadanej przez poszczególnych gospodarzy ziemi.

Ściany stodół, wykonane w konstrukcji słupowo-ryglowej, wzmocnionej mieczami i zastrzałami, opierają się na luźno kładzionych (pod poszczególne słupy nośne konstrukcji) dużych polnych kamieniach. Od góry konstrukcja ściany związana jest oczepem, na którym spoczywają belki stropowe. Nad sąsiekami belki stropowe, ze względu na magazynowanie słomy i siana aż pod sam dach, nie występują. Wówczas na oczepie, w miejscu belek stropowych montowane są tzw. koniki-końcówki belek stropowych. Na nich właśnie i na całych belkach stropowych opiera się krokwiowa lub krokwiowo-jętkowa więźba dachowa (połączenia na gniazdo i czop). ściany działowe sąsieku (wieńcowe lub szkieletowe oszalowane deskami) powiązane są ze słupami złączem na zacios lub "na rybi ogon", na których zawieszone są z dwóch stron (na kowalskich pasowych zawiasach) sponowe, dwuskrzydłowe wierzeje. Wszystkie wiązania bardzo często wzmocnione są drewnianymi tyblami. Deski szalunkowe ścian łączone są do czoła, przybijane pionowo do rygli i zastrzałów. Podłogę w stodole stanowi najczęściej ubita ziemia (w sąsiekach) oraz glinobitka na klepisku.