Start | Wprowadzenie | Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska |
Katalog obiektów --> Żuławy
|
||
|
||
gm. Elbląg, pow. elbląski, woj. warmińsko - mazurskie Do 1945 roku Ellerwald Zweite Trift TK (Endersch, Schrőtter), Buttermilchstrift.
W okresie krzyżackim na obszarze obecnych wsi Adamowo, Kazimierzowi, Janowo, Władysławowi, Helenowo rozciągało się bagno, które po przekopaniu Kanały Jagiellońskiego Jagiellońskiego 1495 roku stopniowo zmieniało się w łąki należące do Starego Miasta. W 1563 roku rozpoczęto zagospodarowanie tych łąk poprzez parcelację na 4 równoległe groble i przyle do nich działki odzwierciedlające układ własnościowy Starego Miasta w Elblągu. Wydzielono 435 części odpowiadające każdej kamienicy w mieście. Dla zagospodarowania terenu mieszczanie sprowadzili osadników holenderskich. Zamieszkali tu mennonici należeli do gminy Ellerwald-Elbing. W 1776 r. w ellerwaldzkich wsiach zanotowano nazwiska mennonitów - Barg, von Bergen, Block, Brand, Brandy, Dircksen, Dick, Sens, Essau, von Riesen, Guenther, Harm, Hiebert, Isaac, Jantzen, Kieler, Kroacker, Loewen, Martens, Neufeldt, Penner, Rempel, Sawatsky, Thiessen, Thimm, Toews, Weis, Wieb, Wiebe, Wiele, Wiens, Wilms.. W 1921 r. mieszkało tu 736 mennonitów .W Adamowie w 1820 r. pomiędzy 201 mieszkańcami żyło 57 mennonitów; na pocz. XX w. wieś zajmowała obszar 491 ha i liczyła 236 mieszkańców Układ przestrzenny wsi - rzędówka na terpach Krajobraz kulturowy zanikający, w 1986 na 41 siedlisk zabudowanych było 10-12, obecnie pozostało ich ok. 5, w tym relikty 4 zagród holenderskich, 3 budynki drewniane; silne przekształcenia spowodowane lokalizacją PGR wraz z zabudową hodowlaną i osiedlem mieszkaniowym, zachowany czytelny rozłóg pól, sieć rowów melioracyjnych, pozostałością siedlisk na terpach i fragmentarycznym obsadzeniem wierzbą rowów i dróg. Nr 5 - dom z zagrody holenderskiej w typie wzdłużnym usytuowana, po płn. stronie drogi, kalenicowo, wzniesiony na pocz. XXw. , drewniany, zrębowy, otynkowany, z drewnianą ścianką kolankową, o stolcowo - kleszczowej, z zastrzałem więźbie dachowej; plan dwutraktowy o nierównych traktach, z kwadratową wielką izbą w płd. - zach. narożniku, z czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, z dwudzielną sienią w formie litery L oddzielająca mieszkanie od pomieszczeń gospodarczych, z rzędem 4 drzwi prowadzących na schody i pomieszczenia gospodarczego; w elewacjach częściowo zmieniono lokalizację okien. Kerstan, s. 199 - 209; ML, t. I, s. 548 - 550; Piątkowski, Lipińska, t. III, poz. 58; AG, BF |
Start | Wprowadzenie | Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl |