ENGLISH VERSION



Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska
Katalog obiektów --> Żuławy
ADAMOWO
Previous village
Objaśnienia
Mapa powiatu

gm. Elbląg, pow. elbląski, woj. warmińsko - mazurskie

Do 1945 roku Ellerwald Zweite Trift TK (Endersch, Schrőtter), Buttermilchstrift.

W okresie krzyżackim na obszarze obecnych wsi Adamowo, Kazimierzowi, Janowo, Władysławowi, Helenowo rozciągało się bagno, które po przekopaniu Kanały Jagiellońskiego Jagiellońskiego 1495 roku stopniowo zmieniało się w łąki należące do Starego Miasta. W 1563 roku rozpoczęto zagospodarowanie tych łąk poprzez parcelację na 4 równoległe groble i przyle do nich działki odzwierciedlające układ własnościowy Starego Miasta w Elblągu. Wydzielono 435 części odpowiadające każdej kamienicy w mieście. Dla zagospodarowania terenu mieszczanie sprowadzili osadników holenderskich. Zamieszkali tu mennonici należeli do gminy Ellerwald-Elbing. W 1776 r. w ellerwaldzkich wsiach zanotowano nazwiska mennonitów - Barg, von Bergen, Block, Brand, Brandy, Dircksen, Dick, Sens, Essau, von Riesen, Guenther, Harm, Hiebert, Isaac, Jantzen, Kieler, Kroacker, Loewen, Martens, Neufeldt, Penner, Rempel, Sawatsky, Thiessen, Thimm, Toews, Weis, Wieb, Wiebe, Wiele, Wiens, Wilms.. W 1921 r. mieszkało tu 736 mennonitów .W Adamowie w 1820 r. pomiędzy 201 mieszkańcami żyło 57 mennonitów; na pocz. XX w. wieś zajmowała obszar 491 ha i liczyła 236 mieszkańców

Układ przestrzenny wsi - rzędówka na terpach

Krajobraz kulturowy zanikający, w 1986 na 41 siedlisk zabudowanych było 10-12, obecnie pozostało ich ok. 5, w tym relikty 4 zagród holenderskich, 3 budynki drewniane; silne przekształcenia spowodowane lokalizacją PGR wraz z zabudową hodowlaną i osiedlem mieszkaniowym, zachowany czytelny rozłóg pól, sieć rowów melioracyjnych, pozostałością siedlisk na terpach i fragmentarycznym obsadzeniem wierzbą rowów i dróg.

Nr 5 - dom z zagrody holenderskiej w typie wzdłużnym usytuowana, po płn. stronie drogi, kalenicowo, wzniesiony na pocz. XXw. , drewniany, zrębowy, otynkowany, z drewnianą ścianką kolankową, o stolcowo - kleszczowej, z zastrzałem więźbie dachowej; plan dwutraktowy o nierównych traktach, z kwadratową wielką izbą w płd. - zach. narożniku, z czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, z dwudzielną sienią w formie litery L oddzielająca mieszkanie od pomieszczeń gospodarczych, z rzędem 4 drzwi prowadzących na schody i pomieszczenia gospodarczego; w elewacjach częściowo zmieniono lokalizację okien.
Nr 6 - zagroda holenderska w typie wzdłużnym usytuowana po płn. stronie drogi, kalenicowo; budynek mieszkalny wzniesiony ok. 1840-50, do 1945 r. własność Jetzlawa, drewniany, zrębowy, o węgłach przesłoniętych deską imitująca pilaster toskański, na kamiennych fundamentach, o drewnianej, stolcowo - płatwiowej więźbie dachowej; plan dwutraktowy o nierównych traktach, ze zbliżoną do kwadratu wielką izbą w płd. - zach. narożniku, z czarną kuchnią pośrodku, z dwudzielną sienią pierwotnie w formie litery C oddzielająca mieszkanie od części gospodarczej, z rzędem 4 drzwi zamykających tunel do obory, schody i pomieszczenie gospodarcze; elewacja szczytowa 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 4 - osiowy, para okien ujęta ćwierćkolistymi świetlikami, wyżej świetlik półkolisty, elewacja frontowa 5 osiowa z wejściem na 2 osi od płn., obora 1,5 - kondygnacjowa, ceglano drewniana dostawiona w pocz. XXw., stodoła rozebrana.

    
Kerstan, s. 199 - 209; ML, t. I, s. 548 - 550; Piątkowski, Lipińska, t. III, poz. 58; AG, BF


Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska

Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl