Start | Wprowadzenie | Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska |
Katalog obiektów --> Żuławy
|
||
|
||
gm. Stegna, pow. nowodworski, woj. pomorskie Do 1945 roku Gross Brunau, Klein Brunau, Brunau - (Endersch, Schrötter)
Wieś lokowana w 1356r. w swojej pierwotnej formie zapewne początkowo składająca się z części przywałowej, przez osiedlenie holendrów rozbudowana także na terpach i przy groblach; obecna wieś złożona z dawnej Brunau, Brunauer Sand i Jankendorf, a także z jednodworczych zajazdów - Dancker Krug, Kukuks Krug. W latach 1920-1930 zaczęto budować osiedle domków kolonijnych w Brunauer Sand. W 1820 r. wraz z Altschloss mieszkało tu 471 mieszkańców, w tym 6 mennonitów. Układ przestrzenny wsi - ulicówka przywałowa po płd. stronie Wisły Elbląskiej i ulicówka w osi płn. - płd., dawniej zabudowana była 4 dużymi gospodarstwami holenderskimi oraz dwoma mniejszymi na kolonii przy zlewisku kanałów gdzie znajdowało się skupisko zagród należących do dawnych wsi Voytei, Żuławki i Niedźwiedzicy; przy skrzyżowaniu dróg na Bronowo, Wiśniówki i do Żuławek z dużego gospodarstwa wydzielił się majątek oraz założono poniżej jego mleczarnię. Krajobraz kulturowy wsi utworzony w większej części w pocz. XXw. dobrze zachowany, tworzą go ok. 20 budynków drewnianych, w większości omurowanych, wybudowanych przeważnie w 1 ćw. XX w., ok. 5 zagród w typie holenderskim, bez stodół, oraz budynki murowany z pocz. XXw., w tym była szkoła o architekturze z elementami regionalizmu, czytelny rozłóg pól oraz sieć rowów melioracyjnych, płd. - zach. część wsi zniekształca baza dawnego PGR; dawna holenderska mleczarnia położona w płd. części wsi silnie przebudowana Nr 1 - dawna zagrody holenderska w typie wzdłużnym usytuowana w płd. części wsi, po wsch. stronie drogi szczytowo, składająca się z budynku mieszkalnego i 1,5 kondygnacjowej obory(przebudowanej) oddzielonej ścianą ogniową, stodoła rozebrana; dom wzniesiony w 4 ćw. XIX w., drewniany, otynkowany, ze szczytem oszalowanymi pionowo, kryty blachą; elewacje zniekształcone. Lipińska, t. III, poz. 233, AG IV. |
Start | Wprowadzenie | Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl |