ENGLISH VERSION



Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska
Katalog obiektów --> Żuławy
JANOWO
Poprzednia miejscowość Previous village
Objaśnienia
Mapa powiatu

gm. Elbląg, pow. elbląski, woj. warmińsko - mazurskie

Do 1945 roku Ellerwald Vierte Trift TK (Endersch, Schrőtter), Knűppeltrift

W okresie krzyżackim na obszarze obecnych wsi Adamowo, Kazimierzowi, Janowo, Władysławowi, Helenowo rozciągało się bagno, które po przekopaniu Kanały Jagiellońskiego Jagiellońskiego 1495 roku stopniowo zmieniało się w łąki należące do Starego Miasta. W 1563 roku rozpoczęto zagospodarowanie tych łąk poprzez parcelację na 4 równoległe groble i przyle do nich działki odzwierciedlające układ własnościowy Starego Miasta w Elblągu. Wydzielono 435 części odpowiadające każdej kamienicy w mieście. Dla zagospodarowania terenu mieszczanie sprowadzili osadników holenderskich. Zamieszkali tu mennonici należeli do gminy Ellerwald-Elbing. W 1776 r. w ellerwaldzkich wsiach zanotowano nazwiska mennonitów - Barg, von Bergen, Block, Brand, Brandy, Dircksen, Dick, Sens, Essau, von Riesen, Guenther, Harm, Hiebert, Isaac, Jantzen, Kieler, Kroacker, Loewen, Martens, Neufeldt, Penner, Rempel, Sawatsky, Thiessen, Thimm, Toews, Weis, Wieb, Wiebe, Wiele, Wiens, Wilms.. W 1921 r. mieszkało tu 736 mennonitów .W Janowie w 1820 r. pomiędzy272 mieszkańcami żyło 69 mennonitów; na pocz. XX w. wieś zajmowała obszar 582 ha i liczyła 238 mieszkańców.

Układ przestrzenny wsi jednodworcza na terpach, rzędówka bagienna-zagrody zlokalizowane głownie po płd. stronie grobli.

Krajobraz kulturowy zanikający, na 47 gospodarstw w 1986 istniało 31, obecnie ok. 10.

Nr 5 - dom z zagrody holenderskiej w typie wzdłużnym usytuowany, po płn. stronie drogi , kalenicowo, wzniesiony na terpie w 1 ćw.. XIXw. , drewniany, zrębowy, z węgłami przesłoniętymi deską imitująca boniowanie,, słupowo - ryglowym, oszalowanym pionowo szczytem, o krokwiowo - jętkowej więźbie dachowej wsparta na wysuniętym oczepie; plan dwutraktowy o traktach zbliżonych wielkością, z czarną kuchnią w trakcie płd. ujętą z 3 stron sienią oddzielająca duży "pokój rodziców" i wąski gospodarczy mieszczący schody i przejście do obory; część inwentarską i ganki rozebrane.
Nr 22 - zagroda holenderska w typie kątowym usytuowana w zach. części wsi, po płd. stronie drogi , szczytowo; budynek mieszkalny wzniesiony w k. XIXw. drewniany, zrębowy, o węgłach przesłoniętych deską imitująca pilaster toskański, ze słupowo ryglową ścianką kolankową i szczytem oszalowanymi pionowo, na kamienno - ceglanych, obetonowanych fundamentach, o drewnianej, stolcowo - płatwiowej więźbie dachowej; plan dwutraktowy o zbliżonych traktach, z czarną kuchnią pośrodku, z dwudzielną sienią w formie litery l oddzielająca mieszkanie od części gospodarczej, z rzędem 5 drzwi zamykających tunel do obory, schody i pomieszczenia gospodarcze; elewacja szczytowa 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 4 - osiowy, para okien ujęta ćwierćkolistymi świetlikami, wyżej świetlik półkolisty, w zwieńczeniu pomiędzy deskami wiatrowymi a pazdurem kratka; elewacja frontowa 6 osiowa z wejściem na 3 osi od płn., obora 1,5 - kondygnacjowa, ceglano drewniana z k. XIXw. , z resztkami rampy na półpiętrowa, stodoła słupowo - ramowa, o dwóch boiskach zapolami, w konstrukcji zastrzały przecinające miecze.
Nr 25 - zagroda holenderska w typie kątowym usytuowana w zach. części wsi, na terpie przy wale Nogatu, kalenicowo do drogi biegnącej po wale; budynek mieszkalny wzniesiony w l.70-tych. XIXw., drewniany, zrębowy, om węgłach przesłoniętych deską imitująca pilaster toskański, na kamienno - ceglanych fundamentach, o drewnianej, stolcowo - płatwiowej z zastrzałami więźbie dachowej, wysokim dachu z niewielką, pulpitową facjatką w połaci zach. o oszalowanym pionowo szczycie, z drewnianym podcieniem połaciowym od płn. - wsch. i drewnianym, dekorowanym laubzekinem gankiem w elewacji zach.; plan dwutraktowy o nierównych traktach, z wielką izbą w płd. - zach. narożniku, z czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby, z sienią w formie zbliżonej do litery Z, z rzędem 5 drzwi prowadzącymi do tunelu obory, pomieszczeń gospodarczych i schodów; elewacja szczytowa 3 - osiowa, szczyt 4 - osiowy, para szerokich okien ujęta dwoma mniejszymi, zamkniętymi odcinkowo, powyżej małe okienko kwadratowe; elewacja frontowa 7 osiowa z wejściem pośrodku; budynki obory i stodoły rozebrane.

    
Kerstan, s. 199 - 209; ML, t. I, s. 548 - 550; Piątkowski; Lipińska, t. III, poz. 60; AG, BF


Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska

Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl