gm. Malbork, pow. malborski, woj. pomorskie

Wieś wzmiankowana w 1321 r. w 1350 powtórna lokacja przez wielkiego mistrza Heinricha Tusmera na prawie chełmińskim. Obszar wsi wynosił 95 włók, 22 morgi. W czasach krzyżackich istniał tu zakonny dwór i folwark, któremu podporządkowane były wsie Blumstein, Tenne, Tragheim. Kościół uposażony podczas lokacji pierwotnie był budowlą fachwerkową, spłonął podczas pierwszej wojny szwedzkiej , odbudowany w okresie 1647-54, przebudowywany spłonął w 1811 roku. Odbudowany został w 1824 roku i rozbudowany w 1896 roku; Kościół ewangelicki wzniesiono w 1652 roku. w 1711 r. postawiono nowy, fachwerkowy kościół, zastąpiony w 1903 roku nową, ceglaną świątynią z masywną wieżą. W 1776 wymieniony był mennonita Cornelius Epp. Na pocz. XIX w. wzmiankowanych było 11 mennonitów. W 2 poł. XIXw. areał wsi liczył 157 włók, znajdowało się 15 gospodarstw i 18 domów zagrodniczych, mieszkało 249 katolików, 216 ewangelików i 29 mennonitów, stało 47 domów. Pomiędzy najbogatszymi właścicielami wymieniano typowe nazwiska mennonickim - J. Janzen, J.Wiebe, G. Wiebe.

Układ przestrzenny wsi - (owalnica) ulicowo - placowa, w osi południkowej, z kościołem otoczonym cmentarzem po płn. stronie placu i dawnym cmentarzem ewangelickim w płd. przy drodze do Tragamina kolonia, w polach, po wsch. stronie drogi do Lipinki majątek,

Krajobraz kulturowy wsi zachowany dobrze, czytelny układ przestrzenny, cmentarz katolicki z kościołem oraz uporządkowany cmentarz ewangelicki z zachowanym kutym ogrodzeniem z kutymi bramami, z pojedynczymi nagrobkami; kościół ewangelicki nie zachował się; Na zachowały się XVIII - wieczne domy podcieniowy Rudolfa Wiebe, Dircksena i Ernesta Zimmermanna Pozostał czytelny układ drożny i relikty torów kolejki wąskotorowej wzdłuż wsch. ulicy, zachowały się e tradycyjne siedliska, zabudowa w znacznej części przekształcona lub wymieniona zachowując tradycyjną lokalizację, zachowanych kilka budynków mieszkalnych i gospodarczych,

Nr 12 - dom podcieniowy wybudowany w 1837 r. dla Zimmermanna, przebudowany w 1881 r. usytuowany na płd. kolonii, po wsch. stronie drogi, kalenicowo, drewniany, zrębowy, o węgłach przesłoniętych deską imitującą pilaster, ze słupową ścianką kolankową oszalowaną pionowo i oszalowanych pionowo szczytach, od zach. ryglowa wystawka z ceglanym wypełnieniem, wsparta na 6 toskańskich kolumnach i ryglowych ściankach; więźba dachowa stolcowo - płatwiowa z zastrzałem; dach kryty dachówką holenderką; budynek wzniesiony na planie dwutraktowym, o zbliżonych wielkością traktach, z wielką izbą w płd. zach. narożniku, wnętrze przebudowane, bez czarnej kuchni, o dwóch oddzielnych sieniach w każdym trakcie połączonych ze sobą krótkim korytarzem; elewacja szczytowa płd. 4 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, na dole 4 - osiowy- para okien ujęta ćwierćkolistymi świetlikami, wyżej półkolisty świetlik; elewacja zach. 7 - osiowa, z 3 - osiową wystawką i podcieniem na 3 środkowych osiach, z wejściem na 3 osi od płn.
Nr 15 zagroda usytuowana w płd.- zach. części wsi złożona z murowanego budynku mieszkalnego i ustawionych wokół czworobocznego podwórza budynków gospodarczych, z których zachowały się drewniany spichlerz oraz stodoła.
Budynek mieszkalny wzniesiony w k. XIX w., ceglany, parterowy ze ścianką kolankową o bogatej dekoracji detalu architektonicznego, terakotowych plakiet, elementów blacharskich oraz pełnopostaciowych ceramicznych figur ustawionych w niszach szczytów.
Spichlerz pochodzący z p. XIX w. piętrowy, drewniany, o konstrukcji słupowo - ramowej oszalowany pionowo, nakryty dwuspadowym, ceramicznym dachem, z wozownia z wjazdem od strony szczytowej.
Nr 19 budynek usytuowany po zach. stronie wsi, kalenicowo do ulicy, wybudowany w 1 ćw. XIX w. powstał być może z rozbudowy o kolejne 2 osie w kierunku płd. drewniany, o konstrukcji zrębowej i sumikowo - łątkowej, szczyty oszalowane pionowo, dwuspadowy dach kryty dachówką holenderką, elewacja kalenicowo 6 osiowa z wejściem na osi skrajnej, wnętrze przebudowane.
Nr 42 - budynek mieszkalny z 1 poł. XIXw. wolnostojący usytuowany po wsch. stronie wsi, drewniany, zrębowy, z oszalowanymi pionowo szczytami, o symetrycznej, 5 - osiowej elewacji z dekoracyjnym gankiem przed wejściem pośrodku.