gm. Mała Wieś, pow. płocki, woj. mazowieckie
(Zakrzewer Holl. - Mapa Gilly-Crona - 1796, Hollander - Mapa Gilly - 1803, Hol. Zakrzewo - Mapa Kwatermistrzostwa - 1830, Holendry - Mapa Chrzanowskiego - 1848, Zakrzewo - Holendry - Skorowidz - 1925)
Wieś zasiedlona przez osadników holenderskich przed 1796 r., w 1827 r. było
w niej 11 domów i 53 mieszkańców. W 1895 r. w 11 domach mieszkało 85 mieszkańców.
Miała powierzchnię 92 morgów.
Wieś rzędowa usytuowana po północnej stronie Wisły, na południe od szosy
Zakroczym - Płock, wzdłuż linii wschód-zachód, na wschód od wsi Rakowo. Zagrody
na planie prostokąta, przylegające dłuższym bokiem do głównej drogi biegnącej
przez wieś, po jej północnej
i południowej stronie.
Krajobraz kulturowy zachowany
w bardzo dobrym
stanie - czytelne rozłogi pól
obsadzone namiedzach wierzbami,
większość gospodarstw
usytuowanych na sztucznie
usypanych wzgórkach, z drogami
dojazdowymi odchodzącymi prostopadle od głównej
drogi, nasadzenia drzew
i krzewów od strony wschodniej.
Zachowane dwa przykłady tradycyjnej zabudowy holenderskiej.
Nr 77 - dom drewniany zbudowany na początku XX w., usytuowany kalenicą
do drogi (część mieszkalna od strony wschodniej), w zachodniej części wsi, po południowej stronie głównej drogi biegnącej przez osadę, w zagrodzie trzybudynkowej
(stodoła od strony zachodniej, szopa od strony północnej), otoczonej sztachetowym
płotem. Wykonany z dębu (podwalina) i sosny, konstrukcji wieńcowej,
z węgłami łączonymi na rybi ogon z ostatkami oraz słupowo-ryglowej wzmocnionej
mieczami i zastrzałami,
oszalowanej pionowymi deskami.
ściany niskie, dach dwuspadowy
wysoki, konstrukcji
krokwiowo-jętkowej, wzmocniony
stolcem, pokryty blachą. Pod wspólnym dachem
część mieszkalna, obora i stodoła. Od strony południowej
wejście do sieni przez drewniany
ganek o konstrukcji
słupowej, oszalowany deskami, częściowo oszklony. Część mieszkalna dwutraktowa, trzyosiowa, z systemem
ogniowym usytuowanym centralnie, z dwiema kaflowymi kuchniami i ogrzewaczami,
piecem chlebowym w sieni, wędzarnią w kominie, dwoma piecami kaflowymi
w izbach. Obora mała, jednopomieszczeniowa, stodoła jednoklepiskowa,
jednosąsiekowa, duża z wydzieloną wozówką od strony zachodniej. Budynek zachowany
w dobrym stanie.
Nr 78 - dom drewniany zbudowany na początku XX w., usytuowany kalenicą
do drogi (część mieszkalna od strony wschodniej), w zachodniej części wsi, po południowej stronie głównej drogi biegnącej przez osadę, w zagrodzie dwubudynkowej
(szopa od strony południowej), otoczonej sztachetowym płotem. Wykonany
z dębu (podwalina) i sosny, konstrukcji wieńcowej, z węgłami łączonymi na rybi
ogon z ostatkami, oraz słupowo-ryglowej wzmocnionej mieczami i zastrzałami,
oszalowanej pionowymi deskami.
ściany niskie, dach dwuspadowy
wysoki, konstrukcji
krokwiowo-jętkowej, wzmocniony
stolcem, pokryty żytnią słomą, kalenica wzmocniona
snopeczkami - "wróblami".
Pod wspólnym dachem
część mieszkalna, obora
i stodoła. Część mieszkalna
dwutraktowa, trzyosiowa,
z systemem ogniowym usytuowanym
centralnie, z dwiema
ceglanymi kuchniami i ogrzewaczami, piecem chlebowym w sieni, wędzarnią
w kominie, dwoma piecami kaflowymi w izbach. Obora jednopomieszczeniowa,
z wydzielonym środkowym przejściem, stodoła jednoklepiskowa, jednosąsiekowa.
Budynek zachowany w dobrym stanie.
SGKP, t. XIV, 1895, s. 318.
|