gm. Stegna, pow. nowodworski, woj. pomorskie

Wieś założona w 1349 r.przez Henryka Dusemera; w XVII w. akcja kolonizacyjna; w 1820 r. liczyła 315 mieszkańców, w tym 24 mennonitów. W 1885 r. wieś liczyła 231włóki, 334 katolików, ewangelików i zydów oraz 15 mennonitów, stały tu 43 domy mieszkalne.

Układ przestrzenny wsi - częściowo ulicówka przywałowa przekształcona w ulicówkę obustronną przy drodze Nowy Dwór - Stegna, od płn. dawniej ulicówka wodna przy lokalnym dopływie przy wale Starej Tugi, po płn. stronie znajdowała się wieś Neuendorf; w płd. wsch. krańcu wsi cmentarz poewangelicki oraz współczesny kościół.

Krajobraz kulturowy zachowany dobrze, część dawna Neuendorf w zaniku, lecz z powracającą współczesną zabudową; zabudowa wsi zwarta, tworzą ją głównie 21 drewnianych domów z 2 poł. XIXw. oraz murowane z pocz. XXw., zachowane 4 zagrody w typie holenderskim znacznie przebudowane: zachowany nadal czytelny układ rowów melioracyjnych i polderów,

Nr 10 - zagroda holenderska w typie wzdłużnym usytuowana we wsch. części wsi (Tujsk II) po płd. stronie drogi, kalenicowo, (obora i stodoła oddzielone ścianą ogniową nieznacznie wyższe); budynek mieszkalny z 3 ćw. XIXw., przebudowany; zachowane wrota stodoły z esowatymi listwami.
b.n. - dom z zagrody holenderskiej prawdopodobnie w typie kątowym usytuowany we wsch. stronie wsi, po płd. stronie lokalnej drogi, kalenicowo, (budynki gospodarcze zastąpione nowymi), wybudowany ok. poł. XIXw., drewniany, zrębowy, z węgłami przesłoniętymi deską imitującą pilaster toskański; szczyt oszalowany pionowo, przed wejściem od płn. drewniany ganek; dach kryty eternitem; elewacja szczytowa 3 - osiowa, szczyt dwupoziomowy, w dolnej części okno ujęte wtórnymi, przeszklonymie szczlinami, wyżej świetlik półkolisty; elewacja płd. 6 - osiowa, z wejściem pomiędzy dwoma oknami na 3 osi od wsch.
Nr 70 - dom z zagrody holenderskiej prawdopodobnie w typie kątowym usytuowany w płn. części wsi, między ulica a kanałem, szczytowo, (obora oddzielona niską ścianą ogniową otynkowana, stodoła rozebrana), wybudowany w k. XVIII w. lub na pocz. XIXw., drewniany, oszalowany poziomo, szczyt pionowo, przed wejściem od wsch. drewniany ganek; więźba dachowa krokwiowo - dwujętkowa wsparta na wysuniętym oczepie położonym na zaciosanych belkach stropowych, dach kryty holenderką; elewacja szczytowa 3 - osiowa, szczyt 4 osiowy, para okien ujęta małymi okienkami zamkniętymi górą wklęsło-wypukłym odcinkiem, powyżej kwadratowe okienkoświetlik złożony z podwojonej formy okienek bocznych.
Nr 38 - zagroda holenderska w typie wzdłużnym usytuowana w zach. części wsi po płd. stronie drogi, kalenicowo, (budynki gospodarcze oddzielone wysoką ścianą ogniową nowe); budynek mieszkalny z 3 ćw. XIXw., drewniany, parterowy, z niską ścianką kolankową, oraz drewnianą wystawką w połaci płn. wspartej na 4 drewnianych słupach, z przeszklonym podcieniem, zrębowy, z przesłoniętymi węgłami, szczyt oszalowany pionowo; więźba dachowa stolcowo - płatwiowa, dach kryty holenderką.
Nr 50 - dom z zagrody holenderskiej prawdopodobnie w typie kątowym usytuowana na zach. krańcu wsi, szczytowo do głownej drogi, wybudowany ok. poł. XIXw. drewniany, parterowy, z wysokim dachem krytym blachodachówką; elewacja szczytowa 3 - osiowa, szczyt 2 osiowy; elewacja wsch. 6 - osiowa, z wejściem przesłoniętym drewnianym gankiem na 3 osi od zach.