gm. Nowy Dwór Gdański, pow. nowodworski, woj. pomorskie

Wieś założona w 1328 r. W 1768 roku wybudowana została katolicka kaplica (użytkowana także przez mennonitów), która spłonęła w 1778 i nie został już odbudowana. w 1776 r. wzmiankowanych było 63 nazwiska mennonitów, m.in.: Claassen, Dick, Ens, Epp, Esau, Friesen, Goertz, Ginter, Hamm, Jantzen,, Kraecker, Lepp, Loewen, Mantler, Neufeld, Olfert, Pauls, Peterckau, Penner, Peters, Quiring, Rahn, Raderkampf, Reimer, Rempel, Rompel, Schulz, Steffen, Tiessen, Teows, Wall, Warkentin, Wies, Zacharias; w 1820 r. w Żelichowie oraz Pendelmuehle mieszkało 366 osób, w tym 208 mennonitów; petycję z 1868 r. podpisał pochodzący z tej wsi Jacob Wiens. Obszar wsi wynosił wówczas 87 włók i 4 morgi, stało 60 domów, a pośród 472 mieszkańcó 143 było mennonitami.

Układ przestrzenny wsi - łańcuchówka przywałowa po wsch. stronie Tugi

Krajobraz kulturowy wsi częściowo zachowany, czytelny układ przestrzenny, z wałem nad rzeką Tuga, biegnącą wzdłuż niego drogą oraz siedliskami na terpach, zachowanych 8 zagrod holenderskich w tym z całkowicie wymienionymi, współczesnymi budynkami, 7 drewnianych domów z XIXw., 4 budynki murowane z pocz. XXw.; po wsch. stronie wsi czytelny rozłóg pól i sieć kanałów melioracyjnych

b.n. - ruina domu z zagrody holenderskiej w typie wzdłużnym, usytuowany w pd. części wsi, po zach. stronie drogi, kalenicowo.
Dom wzniesiony ok. poł. XIXw. drewniany, zrębowy, z węgłami na rybi ogon przesłoniętymi węgłąmi, oszalowany pionowo, z drewnianym gankiem od wsch. plan dwutraktowy, z szerszym traktem wsch., wielką izbą w płd. - wsch. narożniku, czarną kuchnią w trakcie wielkiej izby i dwudzielną sienią w formie litery L; przebudowany po 1945 r., obecnie spalony.
Nr 17 -zagroda holenderska w typie wzdłużnym (lub przekształconym kątowym, w współczesnych budynkach gospodarczych) usytuowana w płd. części wsi, po wsch. stronie drogi, szczytowo; dom wybudowany w 3 ćw. XIXw. zrębowy, z węgłami przesłoniętymi deskami imitującymi pilaster toskański, szczyt oszalowany pionowo; więźba dachowa krokwiowo - jętkowa, dach ceramiczny; ściana szczytowa 3 - osiowa, szczyt dwukondygnacjowy, 2 prostokątne okna ujęte mniejszymi, wyżej półkolisty świetlik; elewacja płn. 6 osiowa, z gankiem przesłaniającym 3 osie wsch.
Nr 22 -zagroda holenderska w typie kątowym, z oborą oddzieloną ścianą ogniową z pocz. XXw.; (stodoła rozebrana) usytuowana w płn. części wsi, po wsch. stronie drogi, szczytowo; dom wybudowany(przebudowany) w 4 ćw. XIXw. na wysokiej, kamiennej podmurówce, zrębowy, z węgłami przesłoniętymi deskami imitującymi pilaster toskański, ścianka kolankowa i szczyt oszalowane pionowo; więźba dachowa stolcowo - płatwiowa, dach ceramiczny; ściana szczytowa 2 - osiowa, szczyt dwukondygnacjowy, 2 prostokątne okna ujęte ćwierćkolistymi świetlikami, wyżej półkolisty świetlik, w zwieńczeniu dekoracja kratkowa; elewacja płn. 6 osiowa, z wejściem na gankiem przesłaniającym 3 osi od zach. przesłoniętym otwartym gankiem; w ściance kolankowej 3 okna nie współosiowe z oknami na parterze.