ENGLISH VERSION



Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska
Katalog obiektów --> Ziemia Kwidzyńska
Barcice
Previous village
Mapa powiatu

gm. Ryjewo, pow. kwidzyński, woj. pomorskie

(Do 1945 roku Schweingrube, Tragheimerweide, Zwanzigerweide)

W granicach obecnej miejscowości istniały trzy osady: Schweingrube, Tragheimerweide i Zwanzigerweide. W okresie od XVI do XVIII w. wchodziły w skład starostwa sztumskiego województwa malborskiego, w okresie pruskim natomiast podlegała powiatowi sztumskiemu Rejencji Kwidzyńskiej. Wszystkie one połączone zostały w jeden organizm wiejski w 1928 r. Osada Schweingrube - w 1740 r. Michał Bieliński, starosta sztumski nadał menonitom 5 włók ziemi. W 1758 r. Tekla Bielińska, wydzierżawiła część ziemi na 30 lat osadnikom: Heinrich Nickel, Gils Ewert oraz Hans i Henrich Ewart. Ok. 1760 r. powstała również karczma Krug Schweingrube (w XIX w. weszła w skład wsi Schweingrube). W 1770 r. Franciszek Bieliński odnowił kontrakt na 30 lat z osadnikami: Hans Markwart, Abraham Zels, Henrich Pauls, Peter Peters, Franz Gerz, Abraham Penner. Osada Tragheimerweide - w 1664 r. wymieniane jako pastwiska dzierżawione przez gburów z Tragamina. W 1713 osiedliło się tu 9 menonitów. W 1744 r. osada całkowicie zasiedlona była przez menonitów. Osada Zwanzigerweide - wymieniana w 1765 r. kiedy to Tekla Bielińska wydzierżawiła ten teren menonitom na 30 lat. W 1892 r. wieś została połączona z Tragheimerweide. W miejscowości Barcice znajdowała się gmina menonicka. Początkowo utożsamiana z Schweingrube, od ok. 1820 r. z Tragheimerweide. W latach 1892-1929 używana była nazwa Zwanzigerweide. W 1728 r. biskup chełmiński zezwolił na postawienie domu modlitwy. Drugi murowany postawiono w 1866 r. Niestety nie zachował się do dnia dzisiejszego. W latach 50. XX w. istniały we wsi zabytkowe budynki: zagroda nr 2 z 1844 r., nr 14 z 1859 r., nr 34 z 1787 r., nr 35 z 1874 r. oraz nr 103 z 2 poł. XVIII w.

Wieś usytuowana na prawym brzegu Wisły, w północnej części niziny kwidzyńskiej, ok. 10 km na południowy-zachód od Sztumu. Wieś złożona z trzech niezależnych osad o formach rzędówek oraz układzie nieregularnym.

Krajobraz kulturowy zachowany w dobrym stanie. Układ siedlisk, pól oraz rowów odwadniających i zadrzewień przekształcony nieznacznie.

Do dnia dzisiejszego zachowały się dwie drewniane zagrody: nr 16 z k. XIX w. oraz nr 20 z 1856 r. Zachowane dwa cmentarze, jeden przy wjeździe do wsi na sztucznym wzniesieniu. Drugi cmentarz położony w lesie.

Nr 16 - zagroda zbudowana pod k. XIX w. znajduje w południowo – zachodniej części wsi, ok. 600 m od drogi głównej. Usytuowana na lekkim, sztucznym wzniesieniu – tzw. terpie, ścianą wzdłużną do polnej drogi. Zagroda bez cech stylowych, posiada układ zespolony liniowy mieszczący pod jednym dachem część mieszkalną i gospodarczą. Budynek na rzucie prostokąta; część mieszkalna dwutraktowa; częściowo podpiwniczona, parterowa z użytkowym poddaszem i ścianką kolankową; nakryty dachem dwuspadowym. Część gospodarcza przebudowana, z wejściem we wszystkich ścianach. Część mieszkalna na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniana w konstrukcji wieńcowej o zawęgłowaniu na rybi ogon bez ostatek. Komin ceglany, butelkowy. Dach pokryty dachówką ceramiczną. Pomiędzy częścią mieszkalną i gospodarczą ceglana ściana przeciwogniowa. Część gospodarcza murowana z cegły z wysoką drewnianą ścianką kolankową. Stolarka okienna drewniana, ościeżnicowa z krzyżem okiennym, stolarka drzwiowa drewniana ramowo-płycinowa. Stan zachowania dobry.

Nr 20 - zagroda usytuowana jest w północno-zachodniej części wsi, ok. 200 m od głównej drogi. Zbudowana w 1869 r. Składa się z części mieszkalnej, gospodarczej oraz stodoły. Dwie pierwsze usytuowane ścianą wzdłużną do głównej drogi. Stodoła załamuje się pod kątem prostym tworząc układ zespolony kątowy. Część mieszkalna i gospodarcza na rzucie prostokąta. Układ przestrzenno-funkcjonalny dwutraktowy z wejściem w ścianach wzdłużnych prowadzących do przelotowych sieni. Zbudowany na podmurówce kamienno-ceglanej, drewniany w konstrukcji wieńcowej. Zawęgłowanie obite ozdobnymi listwami narożnymi. Komin murowany z cegły. Dach pokryty dachówką ceramiczną. Część gospodarcza wtórnie przemurowana z cegły. Stodoła drewniana w konstrukcji szkieletowej, odeskowanej o wiązarze ściany z ramą stolcową, również nakryty dachówką ceramiczną. Stolarka okienna drewniana ościeżnicowa z podziałem na słupek. Zachowane okiennice ramowo-płycinowa o jednej płycinie. Stolarka drzwiowa drewniana ramowo-płycinowa. W nadprożu zachowana inskrypcja: GD BH …G BM/1869. Stan zachowania dobry.

    
B. Schmid, Die Bau–und Kunstdenkmäler der Prowinz Westpreussen, Bd. 3, H. 13, Kreis Stuhm, Danzig 1909,s. 325; Opis królewszczyzn w województwach chełmińskim, pomorskim i malborskim w roku 1664, wyd. J. Paczkowski, Fontes 32, TNT, Toruń 1938, s. 142; H. Wiebe, Das Siedlunkswerk niederländischer Mennoniten im Weichseltal zwischen Fordon und Weissenberg bis zum Ausgang des 18. Jahrhunderts, Marburg 1952, s. 40; J. Stankiewicz, Zabytki budownictwa i architektury na Żuławach, „Rocznik Gdański”, t. 15-16, Gdańsk 1956–1957, s. 527.


Start | Wprowadzenie | Ściągnij e-book | Konferencja 2001 | Podziękowania | Nota prawna | Kontakt
Artykuły: Polska | Małopolska | Mazowsze | Ziemia Łęczycka | Żuławy | Nizina Sartawicko-Nowska | Ziemia Kwidzyńska | Ziemia Walichnowska | Ziemia Sieradzka | Ziemia Wieluńska

Copyright 2005 © jerzyszalygin@wp.pl